Захаваем поле-помнік паміж Курапатамі і «Экспабелам»!

31 траўня ў Мінску на пасяджэнні грамадзянскай ініцыятывы «Эксперты ў абарону Курапатаў» зацверджаны тэкст звароту да ўладаў «Захаваем поле-помнік паміж Курапатамі і «Экспабелам».

Зварот — адказ грамадскасці на рашэнне кіраўніка краіны аб пабудове Нацыянальнага выставачнага цэнтру (НВЦ) на полі паміж Курапатамі і «Экспабелам». Аляксандар Лукашэнка звярнуў увагу на неабходнасць узвесці функцыянальны, просты, прыгожы і якасны комплекс без лішніх выдаткаў.  
Зварот падрыхтавалі людзі, якія шмат гадоў апякуюцца Народным мемарыялам у Курапатах і турбуюцца лёсам гэтай гістарычна-культурнай каштоўнасці міжнароднага значэння «Месца згубы ахвяраў палітычных рэпрэсій 1930-1940-х гадоў ва ўрочышчы Курапаты».
«Паколькі ў гэтым месцы ляжаць тысячы нашых з вамі продкаў і суайчыннікаў — бязвінных ахвяраў сталінізму, Курапаты сталі святыняй усяго беларускага народу, сваім трагічным мінулым яднаюць нацыю і патрабуюць ад нас адказнага, шчырага і сумленнага стаўлення, — падкрэсліваецца ў звароце.  

На думку яго аўтараў, апошнія падзеі ў Курапатах, у тым ліку планы ўзвесці на полі паміж урочышчам і «Экспабелам» НВЦ, сведчаць пра тое, што ў курапацкім пытанні ўлады ігнаруюць пазіцыю беларускай і міжнароднай грамадскасці.
«Мы лічым, што для захавання Народнага мемарыялу ў Курапатах неабходна перайсці ад супрацьстаяння з грамадскасцю да ўзважанага дыялогу на грунце нарматыўна-прававых дакументаў, аргументаў спецыялістаў і спрадвечных каштоўнасцяў.
На нашае меркаванне, асноўнай тэмай такога дыялогу павінна стаць захаванне гістарычнага поля паміж Курапатамі і «Экспабелам», дзе мяркуецца ўзвядзенне НВЦ», — гаворыцца ў звароце.

Яго аўтары акцэнтуюць увагу на наступным:
1. Каб перадаць Курапаты нашчадкам у гістарычным атачэнні, неабходна захаваць старадаўняе поле на ўсход ад урочышча з яго ландшафтам, грунтавой «Дарогай смерці» і краявіднымі пунктамі. Дарэчы, гэтае поле — апошняе, што ў сваім жыцці бачылі ахвяры, само з’ўляецца кранальным помнікам і мае поўнае права на ўключэнне ў склад гістарычна-культурнай каштоўнасці. Аднак узвядзенне НВЦ парушыць звычны выгляд гістарычнага поля.
2. На полі паміж Курапатамі і «Экспабелам» зусім невялікая прастора для будаўніцтва НВЦ нават без уліку перспектывы ягонага пашырэння — усяго толькі 20 гектараў.
3. У звязку з вышэйпазначаным існуе небяспека парушэння ўсходняй мяжы ахоўнай зоны Курапатаў з «Дарогай смерці», тым болей, што прывязка гэтай мяжы да мясцовасці зроблена неадназначна і патрабуе выпраўлення.
4. Праект НВЦ супярэчыць абмежаванням абранай будаўнічай пляцоўкі. Яна знаходзіцца ў зоне рэгулявання забудовы, дзе забараняецца, між іншым, размяшчэнне збудаванняў, якія павялічваюць грузавыя патокі, забруджваюць паветраны і водны басейны. Апроч таго, зона рэгулявання забудовы абмяжоўвае маштаб забудовы на тэрыторыях, прылеглых да Курапатаў, дзеля захавання асноўных старадаўніх пунктаў візуальнага ўспрымання гэтага помніка мінуўшчыны.
5. Будаўніцтва і эксплуатацыя НВЦ — дадатковы фактар моцнага антрапагеннага ўціску на ўрочышча Курапаты апроч існуючых — МКАД і Заслаўскай шашы.
6. Размяшчэнне НВЦ побач з мемарыялам непазбежна паўплывае на ўспрыманне самога НВЦ і яго экспазіцыяў, істотна абмяжуе віды мерапрыемстваў, якія магчыма і этычна праводзіць для гасцей выставачнага цэнтру, у прыватнасці замежных.
7. Размяшчэнне НВЦ каля месца смутку і пакаяння прынізіць Курапаты, як знакавы помнік айчыннай гісторыі.
8. Такім чынам, на наш погляд, абранае для будаўніцтва НВЦ месца не адпавядае архітэктурна-ландшафтнаму атачэнню абодвух складнікаў — як саміх Курапатаў, так і Нацыянальнага выставачнага цэнтру.  
Просім вас перагледзець тэрыторыю размяшчэння НВЦ і пакінуць поле паміж Курапатамі і «Экспабелам», як месца нацыянальнай памяці.
Пасля падпісання зварот будзе накіраваны ва ўладныя структуры.