«Гавары праўду» зарэгістравалі. Хто наступны?

Каго накрые палітычная адліга?

Рэгістрацыя кампаніі «Гавары праўду» дазволіла шматлікім казаць аб чарговым вітку лібералізацыі ў палітычнай сферы. Яно і зразумела, на працягу 7 гадоў арганізацыя, як і многія іншыя, беспаспяхова спрабавала ўзаконіць сваё існаванне, таму цяперашні жэст добрай волі ад уладаў наўрад ці мог апынуцца выпадковым.
Заклапаціцца сваім іміджам рэжым змушае вострая недахоп грошай. Тым больш што пратэстныя настроі насельніцтва некалькі пацішэлі, неабходнасць у рэпрэсіях адпала, а ўсходні сусед не вельмі спяшаецца раскашэльвацца. З іншага боку і Захад не гатовы раздаваць пернікі за проста так, патрабуе захавання пэўных умоў.
Ці можна лічыць цяперашнюю добразычлівасць у адносінах да палітычных апанентаў пачаткам лібералізацыі і хто за якія заслугі можа патрапіць «пад раздачу сланоў»?

Елісееў: Калі б зарэгістравалі «Малады фронт», было б цікавей

Даследчык цэнтра Eurasian Countries in Transition Андрэй Елісееў лічыць, што рэгістрацыя адной-дзвюх арганізацый наўрад ці можа казаць аб істотнай лібералізацыі.
— Гэта проста касметычны крок, каб паказаць Захаду, што ёсць нейкі прагрэс у сферы працы асацыяцый і дзейнасці арганізацый, — адзначае палітолаг. — Гэта бяспройгрышны варыянт для беларускіх уладаў, таму што «Гавары праўду» нейкай пагрозы палітычнай сістэме не нясе. Затое яе рэгістрацыя дазваляе такі крок прад'явіць заходнім партнёрам як пэўнае дасягненне. Хоць я б асабіста гэта праявай лібералізацыі не называў. Калі б беларускія ўлады зарэгістравалі «Малады фронт» — гэта ўжо было б цікавей.

Між тым эксперт не выключае, што «Гавары праўду» стане не адзіным, на каго можа ўважыць добразычлівасць беларускага кіраўніцтва.
— Каго зарэгіструюць наступным, складана сказаць, — мяркуе палітолаг.
Аднак, на думку палітолага, каб сапраўды казаць пра лібералізацыю, для гэтага павінны памяняцца агульныя правілы гульні.
— Каб любая арганізацыя, якая правільна запоўніла дакументы, магла зарэгістравацца і гэта не было варажбой на кававай гушчы, каб газеты па-за залежнасці ад формаў уласнасці мелі магчымасць свабоднага распаўсюджвання ў краіне, — тады толькі можна казаць пра змены.

Ягораў: Улады будуць выбіраць найбольш безыніцыятыўных і бяспечных

Дырэктар Цэнтра еўрапейскай трансфармацыі Андрэй Ягораў таксама не бачыць лібералізацыі ў рэгістрацыі асобна ўзятай арганізацыі і прапануе разглядаць гэта ў кантэксце нядаўніх падзей, звязаных з сакавіцкімі пратэстамі, масавымі затрыманнямі і крымінальнымі справамі супраць членаў былога «Белага легіёну».
— Мы бачым рэзкае пагаршэньне з правамі чалавека і досыць трывожныя заявы з боку ЕС адносна недапушчальнасці такіх дзеянняў, — нагадвае палітолаг. — Адпаведна уладам трэба паказаць, што ёсць не толькі негатыўныя трэнды, але і пазітыўныя, і тым самым мінімізаваць магчымыя наступствы негатыўнай рэакцыі з боку Захаду. Але ўсё гэта робіцца абсалютна маніпулятыўна.

У гэтай сувязі кампанія «Гавары праўду» была абраная не выпадкова.
— Яны больш лаяльныя і даўно гуляюць па ўсталяваных правілах, па якіх рэжым хацеў бы, каб гралі палітычныя сілы ў Беларусі, — упэўнены палітолаг.
Ці абмяжуюцца ўлады рэгістрацыяй адной структуры або пойдуць далей, будзе залежаць якраз ад рэакцыі Захаду.
— Калі на гэтыя паказныя крокі купяцца і не будуць далей настойваць на вызваленні дэ-факта палітычны зняволеных, якія ёсць на сёння, то ніякіх больш крокаў ніхто рабіць не будзе. Калі не - тады можна чакаць яшчэ нейкіх імітацыйных дзеянняў. Для гэтага выбірацца будуць найбольш безыніцыятыўныя, бяспечныя, імітацыйныя структуры. Можна выбраць прыкметную арганізацыю, але якая не вырабляе ніякіх рэальных дзеянняў у напрамку змены палітычнай сітуацыі ў краіне. Можна пусціць нават усе друкаваныя газеты ў кіёскі. Але да лібералізацыі гэта не мае ніякага дачынення, — лічыць Андрэй Ягораў.
Паводле Заўтра тваёй краіны