«Гэта не па правілах», — скажаце вы, і будзеце мець рацыю. Але ў гісторыі сусьветнага футболу быў у нечым падобны казачны выпадак, зьвязаны з вайной.
На Чэмпіянаце Эўропы па футболе ў 1992 перамагла каманда, якая не прайшла праз адборачныя гульні напярэдадні. Заўзятары зь вялікім досьведам адразу ўзгадаюць гэты насамрэч чароўны і неверагодны выпадак і тую каманду — зборную Даніі.
Але як так здарылася? Каб трапіць на Чэмпіянат Эўропы 1992, зборным было неабходна аказацца сярод 8 лепшых камандаў, зь якіх адна — гаспадарка турніру Швэцыя — трапляла аўтаматычна, а на астатнія 7 месцаў прэтэндавалі 34 эўрапейскія краіны, што былі разьбітыя на 7 групаў. Пераможца кожнай з групаў і трапляў на гэты турнір. У выніку гульняў між сабою адборачныя групы ўзначалілі: Францыя, Шатляндыя, СССР, Нямеччына, Нідэрлянды, Англія, Югаславія. Чэмпіён Эўропы мусіў быць вызначаны сярод названых камандаў, але дзе тут Данія?
Мапа Эўропы ў пачатку 1990-х зьмянялася, крах камунізму прынес глыбокія і ў асноўным мірныя зьмены на кантыненце. Адной з краінаў, якая аказалася трагічным выключэньнем, была Югаславія. Летам 1991 г. у Славеніі пачалася кароткая вайна, затым Харватыя пачала вайну за незалежнасьць ад югаслаўскай фэдэрацыі. У пачатку 1992 Босьнію і Герцагавіну ахапіла крывавая грамадзянская вайна.
Чэмпіянат Эўропы быў заплянаваны на 10-26 чэрвеня 1992 г. Югаславія павінна была ўдзельнічаць у фінальным турніры. Аднак 30 траўня 1992 г. рэзалюцыяй Рады Бясьпекі ААН 757 пасьля пачатку югаслаўскіх войнаў супраць Саюзнай Рэспублікі Югаславія былі ўведзеныя санкцыі. Такім чынам, ФІФА і УЕФА адхілілі Югаславію ад спаборніцтваў па футболе 31 траўня 1992. Не маючы часу на арганізацыю плэй-оф, УЕФА замест балканскай краіны перадала месца ў фінальным турніры Даніі, якая заняла другое месца ў адборачнай групе з югаславамі.
Напэўна, ніхто так не зьдзівіўся гэтай падзеі, як самі дацкія футбалісты, якія ўжо разьехаліся на вакацыі пасьля сканчэньня нацыянальных чэмпіянатаў 1991/1992. Яны літаральна ўжо былі на пляжах з кактэйлямі, калі галоўны трэнер Рыхард Мёлер-Нільсан пачаў тэлефанаваць ім і зьбіраць на нечаканае спаборніцтва. У футбалістаў заставаўся ўсяго тыдзень на падрыхтоўку перад гульнямі. Гэта была каманда, амаль цалкам складзеная з футбалістаў унутранага чэмпіянату. Зорнымі футбалістамі можна было назваць толькі Браяна Лаўдрупа, які то кідаў гуляць за зборную праз спрэчкі з трэнерам, то вяртаўся, і брамніка «Манчэсьцер Юнайтэд» Петэра Шмэйхеля, які на той час правёў свой першы сэзон у Англіі. Каманда сабралася ў Капенгагене ўсяго за тыдзень да фінальнага турніру. Калі гульцы стаялі на трэніровачным полі з Нільсанам у цэнтры, і трэнер сказаў ім, што яны едуць у Швэцыю, каб выйграць турнір, футбалісты, зразумела, засьмяяліся.
Петэр Шмэйхель — брамнік зборнай Даніі
Данія трапіла ў групу з Англіяй, Францыяй і гаспадыняй турніру — Швэцыяй. Другую групу склалі Нідэрлянды, Нямеччына, Шатляндыя і зборная СНД (якая была складзеная замест зборнай зьнішчанай краіны Саветаў). У наступны раўнд (паўфінал) выходзілі па 2 лепшыя каманды. Данія выглядала абсалютным аўтсайдэрам у параўнаньні зь любой іншай камандай. Першую гульню яны правялі супраць Англіі 11 чэрвеня, вынік – безгалявая нічыя. Праз тры дні адбылося скандынаўскае дэрбі са Швэцыяй, якая ў першым туры згуляла ў нічыю з французамі. Другая гульня для Даніі склалася яшчэ горш — яны прайгралі 0-1. Пасьля гэтага і гульні паміж Англіяй і Францыяй у нічыю, Данія падыходзіла да апошняй гульні ў групе на апошнім месцы.
Англія - Данія
Швэцыя перамагае Данію
У трэцяй гульні неабходна было гуляць з фаварытам усяго турніра — зборнай Францыі, якую ўзначальваў легендарны Мішэль Плаціні, а ў складзе быў уладальнік «Залатога Мяча», тагачасны лепшы футбаліст сьвету Жан-П’ер Папэн, звышталенавіты Эрык Кантана, а таксама будучыя суперзоркі Ларан Блан і Дзідзье Дэшам. На 8-й хвіліне Хенрык Ларсэн забівае французам гол. У адказ на 61 хвіліне Жан-П’ер Папэн забівае свой. За 12 хвілінаў да канца гульні Ларс Эльструп выводзіць датчанаў наперад. Гэта перамога! Далей паўфінал! У групе ў апошнім туры Швэцыя сэнсацыйна перамагае Англію і таксама трапляе ў паўфінал, дзе іх чакае зборная Нямеччыны.
Эрык Кантана падчас гульні з Даніяй
Па дарозе ў фінал Чэмпіянату Эўропы Даніі супрацьстаялі дзейныя чэмпіёны — зборная Нідэрляндаў. За гэтую каманду выступала ледзьве не лепшая галяндзкая генэрацыя гульцоў, у тым ліку трыа з «Мілану» — трохразовы ўладальнік узнагароды «Залаты Мяч» Марка ван Бастэн, Рууд Гуліт і Франк Райкаард, а таксама Франк дэ Бур і Дэніс Бэргкамп з «Аяксу».
Хенрык Ларсэн забіў гол з блізкай адлегласьці на 5 хвіліне, але праз 18 хвілінаў нідэрляндцы зраўніваюць лік, дзякуючы трапнаму стрэлу Бэргкампа. Праз невялікі час, на 33 хвіліне Хенрык Ларсэн забівае свой другі гол, і Данія, здавалася, пасьпяхова даводзіць гульню да канца. Але за пару хвілінаў да фінальнага сьвістка Франк Райкаард зноў засмуціў скандынаўскую зборную. Гульня перайшла ў дадатковы час. Адбывалася аблога брамаў Петэра Шмэйхеля, які здолеў выстаяць і адбіць усе небясьпекі. У выніку фіналіст павінны быў вызначыцца ў серыі пасьлягульнявых пэнальці. Каманды прабілі па 5 разоў. З 10 стрэлаў недакладным быў толькі адзін — Петэр Шмэйхель адбіў удар легандарнага Марка ван Бастэна. Данія — у фінале!
Шмэйхель адбівае ўдар ван Бастэна
26 чэрвеня на стадыёне ў Гётэборгу сышліся суседзі — Данія і Нямеччына, дзейны чэмпіён сьвету 1990. За нямецкую зборную выступалі такія зоркі, як Юрген Клінсман, Маціяс Замэр, Штэфан Эфэнберг, Карл-Хайнц Рыдле. На 19-й хвіліне Йон Йенсэн забівае за Данію. А на 79-й Кім Вільфарт ставіць фінальную кропку гульні — 2-0. Данія становіцца чэмпіёнам Эўропы!
Юрген Клінсман не выстаяў супраць зборнай Даніі
Браян Лаўдруп у фінале супраць зборнай Нямеччыны
Спецыяльна для вас мы знайшлі поўны запіс фінальнай гульні.
Верце ў цуды.
Захаваны аўтарскі правапіс
