Далучэнне Латвіі да еўразоны — вотум даверу да найбуйнейшага ў свеце валютнага саюза
Латвія пяройдзе на еўра са студзеня, далучыўшыся да валютнага саюзу, пра які ўсяго год таму казалі, што ён знаходзіцца на мяжы распаду.
Міністры фінансаў ЕС далі ў аўторак экс-савецкай рэспубліцы на Балтыйскім моры зялёнае святло, каб абмяняць сваю валюту — лат — на еўра, пачынаючы з 1 студзеня, у адпаведнасці з рэкамендацыямі чыноўнікаў ЕС і Еўрапейскага цэнтральнага банка.
Латвія атрымала незалежнасць ад Савецкага Саюза ў 1991 годзе і ўступіла ў ЕС і НАТА ў 2004 годзе.
Яна мае насельніцтва ў два мільёны — амаль
на 30% рускага паходжання — і гадавы валавы
ўнутраны прадукт 22 млрд еўра ($ 28 млрд), што эквівалентна усяго 0,2% ад еўразоны.
Гэта будзе чацвёрты маленькі член валютнай зоны
пасля Кіпра, Эстоніі і Мальты.
Размовы пра распад еўразоны дасягнулі апагею ў пачатку
мінулага года, калі палітычны крызіс у Грэцыі пагражаў сарваць выратаванне яе эканомікі партнёрамі па ЕС і Міжнародным валютным фондам.
Захады ЕЦБ у ліпені 2012 года па падтрымцы еўра
аднавілі спакой на рынку. Але нервы зноў напружыліся ў
пачатку гэтага года, калі міжземнаморскі востраў Кіпр увайшоў у крызіс, метады выратавання ад якога прынеслі страты банкаўскім укладчыкам, масіўнае скарачэнне банкаўскай галіны і запатрабавалі жорсткай праграмы эканоміі.
Уступленне Латвіі — гэта вотум даверу да найбуйнейшага ў свеце валютнага саюза, які да гэтага часу змагаецца з рэцэсіяй і рэкордным беспрацоўем. Ён ўяўляе сабой таксама радыкальны паварот у лёсе для новага члена еўра.
Эканоміка Латвіі скарацілася прыкладна на 20% у 2008 і 2009 гадах. Яна была вымушана прыняць грашовую дапамогу з боку ЕС і МФВ у памеры 10 мільярдаў даляраў.
Але праз шэраг захадаў, прынятых, каб адпавядаць строгім крытэрам членства ў еўразоне, эканоміка пачала аднаўляцца ў 2011 годзе і ў мінулым годзе яна вырасла на
5,6%, у параўнанні са зніжэннем на 0,6% у еўразоне ў цэлым.
У той час як эканоміка, як чакаецца, запаволіцца ў наступным годзе, гэты рост усё роўна павінен зрабіць яе найбольш моцным
гульцом.
Беспрацоўе ў Латвіі крыху вышэй за сярэдні ўзровень па рэгіёне,
і адносна высокай доляй насельніцтва на мяжы беднасці,
але з дэфіцытам бюджэту значна ніжэй 3% ВУП
і зніжэннем доўгу да 35% ВУП да 2016 года, Латвія знаходзіцца ў лепшым становішчы, чым многія дзяржавы еўразоны.
Латвійскі ўрад спадзяецца, што ўвядзенне еўра будзе стымуляваць эканамічны рост за кошт прыцягнення большага аб'ёму замежных інвестыцый у краіну, але рызыкі застаюцца.
Як і Кіпр, банкаўскі сектар Латвіі прыцягнуў у апошнія гады вялікія ўклады з Расіі — і, магчыма, атрымае
яшчэ болей у выніку крызісу на Кіпры.
ЕЦБ выказаў занепакоенасць з нагоды ўзроўню замежных
дэпазітаў у банках Латвіі, але аналітыкі кажуць,
што галіна далёка не так разадзьмутая, як гэта было на Кіпры і ў Латвіі можа разлічваць на
значна больш моцную і здаровую фінансавую сітуацыю.
Балтыйскі сусед Латвіі, Літва, спадзяецца перайсці на еўра ў 2015 годзе.