Дасье ў карыкатурах: Прэзідэнт з зачосам і акардэонам
Прычоска з зачосам, гульня на акардэоне, каламутнае асабістае жыццё... Гэта не толькі фішкі аднаго вядомага постсавецкага палітыка. Такія ж тэмы былі ўласцівыя і Валеры Жыскару д'Эстэну, былому прэзідэнту Францыі (1974-1981 гады), які памёр ва ўзросце 94 гадоў ад карановіруса. Зрэшты, запомняцца абодва палітыка рознымі рэчамі.
Біяграфіі Жыскара характэрныя незвычайныя віражы. Сын чыноўніка (нар. у 1926 г.), ён у 18 гадоў добраахвотнікам пайшоў на фронт з фашыстамі. Стаў героем, каб затым вярнуцца да сумнай вучобы на дыплом фінансіста. А затым новы паварот — фантастычная палітычная кар'ера. У 1956-м ва ўзросце 28 гадоў трапіў у апарат урада, каб у 1962-м стаць міністрам у камандзе Дэ Голя і яго пераемніка Жоржа Пампіду. Пасля скону Жоржа Пампіду Жыскар абраны прэзідэнтам. Пры гэтым ён правёў вельмі эфектыўную кампанію ў духу Джона Кэнэдзі, паўстаўшы ў вобразе маладога і дынамічнага палітыка.
Прыкметную ролю ў кампаніі гуляла каманда артыстаў. Брыжыт Бардо, Шарль Азнавур, Ален Дэлон, Джоні Холідэй, Сільві Вартан, Мірэй Мацье і іншыя насілі футболкі з лозунгам «Giscard à la barre» (фр.: Жыскар да руля або Жыскар за стойку). У старасці гэты лозунг палітыку нагадаюць мастакі. На карыкатуры, прысвечанай нейкаму працэсу над экс-прэзідэнтам у наш час за сексуальныя забабоны ў мінулым, суддзя запрашае яго заняць месца падсуднага словамі «Жыскар, за стойку!». Малюнак рэсурсу Telerammа.
На пасадзе прэзідэнта Жыскар д'Эстэн правёў адзін поўны сямігадовы тэрмін, які можна падзяліць на два этапы. Першыя часы яго прэзідэнцтва былі адзначаны імкненнем да мадэрнізацыі. На афіцыйным партрэце прэзідэнт Францыі ўпершыню ўсміхаўся, а не рабіў сур'ёзную міну. Новы гарант адмовіўся ад картэжа, аддаючы перавагу прыватнаму аўтамабілю. Забароненая праслухоўка і арышты журналістаў, цэнзура ў кіно, пашыраны правы апазіцыі. Была спрошчаная працэдура разводу, а францужанкі атрымалі не толькі права на аборты, аднак і на працаўладкаванне без пісьмовай згоды мужа або бацькоў
Тады пачалі працу маштабныя дзяржаўныя праекты (у прыватнасці, збудаванне хуткасных чыгунак TGV і будаўніцтва АЭС). Пераглядаліся некаторыя аспекты знешняй палітыкі. Францыя паступова пачала вяртацца ў ваенныя структуры НАТА. Нарэшце, шмат у чым дзякуючы Парыжу ўвесну 1979-га прайшлі першыя прамыя выбары ў Еўрапарламент. Сучаснік-карыкатурыст намаляваў маладых еўрапейскіх выбаршчыкаў, якія галасуюць пад апладысменты ўдзельнікаў шматлікіх бітваў і войнаў у гісторыі кантынента.
Аднак у 1976-м сусветная рэцэсія, выкліканая нафтавым шокам, накрыла краіну. Беспрацоўе вырасла амаль у два разы. У дадатак ураду так і не ўдалося вырашыць праблему інфляцыі, што выклікала зніжэнне тэмпаў росту даходаў насельніцтва. У выніку прэзідэнт заявіў пра палітыку жорсткай эканомікі. На тагачасным малюнку часопіса Paris Match ён уручае Марыяне (сімвал Францыі) рэмень для зацягвання паясоў і хустку для выцірання слёз. «Калі гэтага будзе мала, я прыму дадатковыя меры», — кажа прэзідэнт.
Так ці інакш, напярэдадні новых прэзідэнцкіх выбараў 1981-га Францыя ў прынцыпе захавала высокі ўзровень жыцця і стабільнае месца ў пяцёрцы найбольш развітых краін Захаду. Сярэднегадавыя тэмпы прыросту ВУП складалі 1,9%. Аднак Валеры Жыскар выбары ўсё ж прайграў. Шмат у чым сваю ролю адыграла «афера з дыяментамі» — скандальная дружба Жыскара з цэнтральнаафрыканскім дыктатарам Жанам-Бедэль Бакасай, які да таго ж быў людаедам. Тэма была актыўна падхопленая апазіцыйнай левай прэсай. Вось так намалявала сябра прэзідэнта сатырычнае выданне Charlie Hebdo. На малюнку афрыканскі дыктатар сцвярджае, што «з французскай гарчыцай гэта яшчэ смачней».
Ёсць версія, што прэзідэнт сам вінаваты ў «аферы з дыяментамі» і, як следства, правале на выбарах. Нібыта ён кантактаваў з Бакасай выключна з-за флірту з яго дачкой. Усцешаны тыран адарыў за гэта француза дарагімі алмазамі. Сапраўды экс-гарант быў яшчэ той Казанова. Палюбоўніцай Валеры Жыскар д'Эстэна была нідэрландская актрыса Сільвія Крыстэль, якая гуляла ў славутай серыі «Эмануэль». Пры гэтым яна была маладзейшая за каханка на 26 гадоў. Кажуць, сярод яго прыхільнікаў была нават прынцэса Дыяна. Донжуанская прырода прэзідэнта-нябожчыка — тэма малюнку выдання Urtikan.
Пасля паразы на выбарах Жыскар Валеры выкладаў, быў дэпутатам, складаў праект канстытуцыі ЕС, пісаў кнігі і ўспаміны. З жыцця ён пайшоў у незвычайны напружаны час, калі Францыя сутыкнулася з масівам праблемаў — каранцін, пратэсты жоўтых камізэлек, пагроза з боку ісламістаў, крызіс партыйнай сістэмы. Смерць экс-прэзідэнта на нейкі час прымусіла французаў забыцца пра актуальныя тэмы, перажыць прыступ настальгіі па тым, што беззваротна сышло. Каб потым зноў пагрузіцца ў свае разборкі. У выніку, вельмі слушным выглядае малюнак выдання SalonTV: Валеры Жыскар сыходзіць на неба з любімым акардэонам, пакідаючы за сабой вулкан.
