Свет чакае новая хваля танных тавараў з Кітая

Кітай для вырашэння эканамічных праблем нарошчвае выпуск тавараў, значна перавышаючы ўнутраны попыт, краіны свету ў другі раз перажывуць наплыў кітайскага імпарту, піша WSJ. Дваццаць гадоў таму гэта разбурыла заводы на Захадзе.

Сусветная эканоміка перажыла ў канцы 1990-х і пачатку 2000-х «кітайскі шок» — бум імпарту танных тавараў кітайскай вытворчасці. Эканамісты мяркуюць, што хутка варта чакаць паўтарэнне гэтага перыяду, піша The Wall Street Journal.

Пекін падвойвае экспарт для ажыўлення запаволенага эканамічнага росту, заводы ўжо выпускаюць больш аўтамабіляў, тэхнікі і бытавой электронікі, чым неабходна для ўнутранага рынку. Кітайскія кампаніі з апорай на дзяржаўныя крэдыты перанасычаюць замежныя рынкі прадукцыяй, якую не змаглі прадаць унутры краіны. Аднойчы гэта дапамагло Кітаю стрымаць інфляцыю на нізкім узроўні, некаторыя эканамісты чакаюць, што ў другі раз дэфляцыйны эфект будзе нават мацней.

Першы «кітайскі шок» адбыўся пасля серыі ліберальных рэформаў у 1990-х гадах і ўступлення Кітая ў Сусветную гандлёвую арганізацыю (СГА) у 2001 годзе. Гэта прынесла і выгады для ЗША: спажывецкія цэны на амерыканскім рынку падалі, прычым найбольшую выгаду адчулі амерыканцы з нізкім або сярэднім узроўнем заробку.

Львоўскі: Беларусь страчвае статус «транзітнай» краіны

Аднак ЗША, Еўразвяз і Японія не жадаюць паўтарэння сітуацыі пачатку 2000-х гадоў, калі бум кітайскага імпарту разбурыў многія мясцовыя вытворчасці, піша выданне. Першы «кітайскі шок» прывёў да таго, што ЗША страцілі больш за 2 млн працоўных месцаў з 1999 па 2011 год, паколькі вытворцы мэблі, цацак і адзення не вытрымалі канкурэнцыі. Заходнія краіны выдзелілі мільярды даляраў на падтрымку стратэгічных галін і ўвялі альбо пагражаюць увесці тарыфы на імпарт з Кітая.

У выпадку паўтарэння сітуацыі новы «кітайскі шок» будзе іншым, папярэджвае прафесар эканомікі Масачусецкага тэхналагічнага інстытута Дэвід Аутор, які вывучаў бум кітайскага імпарту. Ён паказаў, што цяпер асцярогі заходніх краін больш фундаментальныя, бо Кітай цяпер канкуруе ў выпуску высокатэхналагічнай прадукцыі — аўтамабіляў, камп’ютарных чыпаў і складаным машынабудаванні — галінах з больш высокай дабаўленай коштам, якія лічацца важнымі для тэхналагічнага лідарства.

У мінулым годзе эканоміка Кітая вырасла на 5,2%, гэта нізкі паказчык па яе мерках, паказвае WSJ. Эканамісты чакаюць далейшага яе запаволення на фоне зацяжнога крызісу на рынку нерухомасці, скарачэння інвестыцый і падзення спажывецкіх выдаткаў. Як ацэньваюць у Capital Economics, штогадовы рост кітайскага ВУП замарудзіцца да 2% за шэсць гадоў — да 2030 года.

Хто яны — галоўныя пакупнікі кітайскіх тавараў?

Улады Кітай імкнуцца забяспечыць «эканамічны пераварот»,  інвестуючы сродкі ў заводы, перш за ўсё ў вытворчасць паўправаднікоў, аўтамабіляў, абсталявання для аднаўляльных крыніц энергіі, аэракасмічную прамысловасць, і прадаючы лішкі за мяжу.

Праблемы ў кітайскай эканоміцы ў значнай ступені тлумачацца аўтарытарнымі тэндэнцыямі старшыні краіны Сі Цзіньпіня, асабліва падчас пандэміі каранавіруса, растлумачыў Bloomberg кіраўнік Інстытута міжнароднай эканомікі Петэрсана Адам Позен. На яго думку, гэта прымушае малы бізнес і хатнія гаспадаркі Кітая збіраць грошы з-за няўпэўненасці ў будучыні.

У 2024 годзе эканамічны рост Кітая замарудзіцца да 4,5% ці нават больш, спрагназавалі заходнія эканамісты. Яны растлумачылі The New York Times, што гаворка будзе ісці не аб цыклічным спадзе, а аб рэзкім зніжэнні, якое можа доўжыцца шмат гадоў, утвараючы «векавую стагнацыю». Цэны зніжаюцца да ўзроўняў, якіх Кітай не бачыў з часоў фінансавага крызісу 2009 года.