Ці працверазеюць беларусы, у якіх забяруць чарку на адзін дзень?
Ці ёсць карысць ад дзён цвярозасці і чым рызыкуюць улады, абмяжоўваючы продаж алкаголю?
У дні выпускных вечароў у Беларусі органы выканаўчай улады забараняюць продаж алкаголю ў гандлёвай сетцы. Эксперты ацэньваюць эфектыўнасць гэтай меры.
«Хтосьці не памрэ, хтосьці кагосьці не заб'е па п'янцы, таму што не зможа купіць алкаголь»
Урач-нарколаг Уладзімір Іваноў расцэньвае гэты крок мясцовых улад як напамін пра тое, што можна жыць інакш, не стэрэатыпна.
— Па-мойму, гэта вельмі нават добра. Гэта рассоўвае межы нашых свабод, таму што, можа быць, хтосьці і не ведае, што можна жыць цвярозым, — кажа спецыяліст.
Суразмоўца спасылаецца на скандынаўскі досвед, які паказвае: ад абмежавання продажу алкаголю больш карысці, чым шкоды.
— Фіскальная цікавасць кароткачасова парушаецца, але ў стратэгічнай доўгатэрміновай праграме абмежаванне продажу будзе толькі станоўча адбівацца. Тое, што цяпер «дзве капейкі» ў бюджэт не паступіць, не страшна. Затое хтосьці не памрэ, хтосьці кагосьці не заб'е па п'янцы, таму што не зможа купіць алкаголь, — адзначае Уладзімір Іваноў.
На яго думку, тых, хто будзе шукаць алкаголь у дзень цвярозасці, меншасць.
— Для іх існуюць лячэбныя, лячэбна-прафілактычныя праграмы, пачынаючы ад «Ананімных алкаголікаў» і сканчаючы неадкладнай нарколага і псіхіятра, — кажа нарколаг.
Колькі павінна быць дзён цвярозасці?
На думку лекара-нарколага, гэтае пытанне павінна вырашацца органамі мясцовага самакіравання з улікам меркавання жыхароў.
«Усё ў Еўропе п'юць прыкладна аднолькава»
Эксперт не давярае статыстыцы Сусветнай арганізацыі аховы здароўя, згодна з якой Беларусь перамясцілася з першага на другое месца па спажыванні алкаголю на душу насельніцтва ў свеце.
— Думаю, што ўсё ў Еўропе п'юць прыкладна аднолькава — палічыць гэта цяжка. Я б на гэтыя лічбы не арыентаваўся. Лепш звяртаць увагу на статыстыку крымінальных злачынстваў, адміністрацыйных правапарушэнняў, учыненых у стане алкагольнага ап'янення, смерцяў ад перадазіроўкі алкаголю, алкагольных псіхозаў, смерцяў ад цырозу печані. Вось гэтая статыстыка павінна аналізавацца і прад'яўляцца — яна будзе больш дакладная, — лічыць лекар. — Такога якаснага аналізу я пакуль нідзе не бачыў.
Каб знізіць спажыванне беларусамі алкаголю, неабходна павышаць узровень асветы насельніцтва, упэўнены эксперт.
Акрамя таго, на думку нарколага, беларусам варта было б пераняць скандынаўскі варыянт: скараціць колькасць крам, якія прадаюць алкаголь, паменшыць колькасць гадзін іх працы, і павысіць цану на спіртное.
— Гэта правераны жыццём метад, які зніжае спажыванне, — заключае Уладзімір Іваноў.
«Пітушчыя людзі — гэта галоўны электарат Лукашэнкі»
Палітолаг Валерый Карбалевіч лічыць, што ўлады нічым не рызыкуюць, забіраючы ў народа чарку ў дзень цвярозасці.
— Я наогул не ведаю, чым беларускі народ можа выказаць незадаволенасць, калі нават перанос пачатку навучальнага дня ў школах, які закрануў многіх людзей, ніяк грамадства не распачаў, — адзначае эксперт.
Ён звяртае ўвагу на тое, што дні цвярозасці праводзяцца некалькі разоў на год (у дзень апошняга званка і выпускнога). Такое кароткачасовае ўздзеянне наўрад ці выкліча абурэнне народа, мяркуе Карбалевіч і тлумачыць, што жадаючыя выпіць знойдуць, дзе купіць спіртное — кафэ і рэстараны будуць працаваць.На думку палітолага, беларускія ўлады не робяць ніякіх сур'ёзных мер, каб вырашыць праблему алкагалізацыі насельніцтва.
— Па-першае, алкаголь дае большую частку бюджэту. Па-другое, тыя людзі, што п'юць — гэта галоўны электарат Лукашэнкі, — тлумачыць аналітык. — Павышэнне коштаў на спіртное можа выклікаць незадаволенасць народа, таму што гарэлка ў Беларусі варта досыць танна, у параўнанні з еўрапейскімі цэнамі. Ва ўсім свеце гарэлка каштуе значна даражэй, чым добрае віно.
«Дні цвярозасці маюць паказны характар. Сур'ёзнага рашэння праблемы няма»
Старэйшы аналітык кампаніі «Альпары» Вадзім Іосуб таксама лічыць нізкія цэны на алкаголь бядой нашай краіны.
— Адна з версій, што гэта мэтанакіраваная палітыка дзяржавы па кіраванні масамі. Танны алкаголь спрыяе высокай алкагалізацыі і дапамагае кіраваць народам, — кажа ён.
Забарона на продаж алкаголю ў дні выпускных вечароў з пункту гледжання эканамічнай эфектыўнасці — гэта відавочны недабор выручкі для крамаў, лічыць эксперт. Але прымаючы гэтую меру, улады ў першую чаргу думаюць пра здароўе выпускнікоў.
Для вырашэння праблемы алкагалізму патрэбныя комплексныя меры, лічыць аналітык і нагадвае, што пакуль для дзяржавы алкаголь - сур'ёзны крыніца напаўнення бюджэту.
— Па-першае, гэта наўпрост акцызы. Па-другое, амаль усе вытворцы алкаголю ў нас дзяржаўныя. Пры такім раскладзе дні цвярозасці маюць паказны характар. Сур'ёзнага рашэння праблемы няма.
Напэўна, адзінае рашэнне — зрабіць алкаголь значна больш дарагім. Але пры гэтым вымалёўваецца тэма самагонаварэння.
На думку эксперта, ва ўладаў няма сур'ёзных намераў змагацца з алкагалізмам.
— П'яную частка насельніцтва ўсё задавальняе. Яна не пойдзе на вуліцы, не будзе патрабаваць павышэння заробкаў і абурацца падаткам на «дармаедства». Абы на чарку і скварку хапіла.
Паводле Заўтра тваёй краіны