Чым дрэнны Пуцін?

Ды шмат чым дрэнны. Можа быць, наогул усім, таму лепш па парадку: меркаванне Алега Кашына



Пуцін — узурпатар. Гэта значыць шмат у чым ён прыйшоў на ўжо ўзурпаванае, але гэта яго ці ледзь апраўдвае: мог бо інакш распарадзіцца ўладай, якая дасталася яму, а распарадзіўся вось так. Усе інстытуты дзяржавы, якія існавалі ў той Расіі, якая калісьці абрала яго прэзідэнтам, ён альбо замяніў фіктыўнымі, несапраўднымі, альбо зрабіў сваёй уласнасцю. Да Пуціна ў Расіі быў які-ніякі парламент, цяпер парламента няма. Да Пуціна ў Расіі быў які-ніякі суд, цяпер няма і суда. Да Пуціна ў Расіі была адносна незалежная рэгіянальная ўлада, цяпер няма і яе, а рэгіёны — гэта вотчыны для пуцінскіх людзей.

Пуцін — вораг прагрэсу і вораг культуры. Свядомая бесперапынная архаізацыя грамадства — гэта Пуцін, ён гэта робіць знарок. Выдуманыя псеўдаправаслаўныя традыцыі, карыкатурные пурытанства і гамафобія, ганебная барацьба з інтэрнэтам як з прасторай свабоднага выказвання, з бізнесам. Любая творчасць — і тое, чым займаюцца мастакі, і тое, чым займаюцца інжынеры, —Пуціну незразумела і чужое для яго, яму патрэбна лаяльнасць, якой ён дамагаецца подкупам ці паліцэйскімі мерамі. Падкупленыя ім дзеячы мастацтва ператвараюцца ў яго балванчыкаў, для якіх менавіта абалваньванне робіцца сэнсам існавання. Дрэнныя фільмы Міхалкова — гэта Пуцін. Дрэнная новая архітэктура расійскіх гарадоў — гэта Пуцін. Дрэннае расійскае тэлебачанне — гэта Пуцін і толькі Пуцін. Фальшывыя дысертацыі і універсітэты, больш падобныя на шапікі па продажы дыпломаў, — гэта таксама ён, Пуцін.

Пуцін скраў Дзевятага мая — я вылучу гэта ў асобны пункт, таму што ён мае прынцыповае значэнне не для мінулай гісторыі, а для сапраўднай і для будучыні. Адзіная кропка агульнанацыянальнага кансэнсусу ў няпростай рускай гісторыі ХХ стагоддзя, адзінае сапраўднае свята — тое, якое "са слязмі на вачах", — Пуцін зрабіў яго сваімі імянінамі, падмяніўшы цяжар выпрабаванняў і трагедыю таннай казёншчынай, поўнай недарэчных палітычных намёкаў. У гадавіну зняцця ленінградскай блакады пуцінскія палітыкі з "Адзінай Расеі" параўноўваюць блакаду з цяперашнімі заходнімі санкцыямі, а ўжо ў ролі фашыстаў у нас хто толькі не перабываў, і перш за ўсё украінцы, вядома. Раней "закон Годвіна", калі любая спрэчка ўпіраецца ў Гітлера, працаваў толькі ў дурных інтэрнэт-спрэчках, зараз гэты закон стаў усерасійскім: будзеш дрэнна сябе паводзіць, і ўлада абвесціць фашыстам цябе.

Калі ўлада для чалавека становіцца галоўнай каштоўнасцю, а страх страціць яе —галоўным страхам, немагчымы ніякі рух наперад, таму што рух стварае непатрэбныя Пуціну рызыкі

Пуцін —чалавек з мінулага. Усе гадасці аб заходнім імпэрыялізме, прачытаныя ў маладосці, ён рэалізуе ў сваёй дзяржаве. Ваеншчына і паліцэйшчына, культ "геапалітыкі" ў міжнародных справах, вера ў глабальныя змовы і ў міжнародную агентуру ўнутры краіны — Расія стала краінай пераможнага ваеннага пенсіянера, які верыць у падкопы ЦРУ і шчыра шкадуе, што тады на Эльбе нашыя не перастралялі ўсіх амерыканцаў, а чамусьці кінуліся да іх абдымацца.

Пуцін — рэваншыст. Савецкая сістэма, зрынутая Гарбачовым і народам у канцы васьмідзесятых, адноўленая Пуціным у самым спрошчаным выглядзе, калі, абапіраючыся на масавую настальгію па мінулым, ён адраджае не тое, па чым сумуюць людзі сярэдняга і старэйшага ўзросту, а тое, што яны калісьці ненавідзелі —  і наменклатурны клас, і ідэалагічны дыктат, і знешнепалітычную агароджу.

Пуцін — будаўнік дзяржавы, варожайсвайму ўласнаму насельніцтву. Феномен Чачні, калі ў межах аднаго рэгіёну выбудоўваецца феадальна-фашысцкая дыктатура, якая служыць, апроч іншага, інструментам запалохвання для ўсёй астатняй краіны, — гэта ўсё ж такі вельмі дзіўная мадэль дзяржаўнага ладу, на якую народ Расіі Пуціну згоды не даваў.

Пуцін — прэзідэнт нерэалізаваных надзеяў і таптання на месцы. Ад гадоў нафтавага багацця, якія раптам скончыліся, не засталося нават сімвалічных матэрыяльных сведчанняў: дарог, бальніц або школ. Усе выдаткавана невядома куды, расійская правінцыя жыве так жа, як жыла дваццаць ці сорак гадоў таму. Бедныя рэгіёны ціха дзічэюць, і навіны тыпу той, калі калектар кінуў бутэльку запальнай сумесі ў ложачак немаўля, дзед якога павінен грошай банку, нікога ўжо не здзіўляюць і не шакіруюць — ну ды так жыве Расія, ўсе прывыклі. Калі ўлада для чалавека становіцца галоўнай каштоўнасцю, а страх страціць яе — галоўным страхам, немагчымы ніякі рух наперад, таму што рух стварае непатрэбныя Пуціну рызыкі. Ствараць дзяржаўныя інстытуты, дыверсіфікаваць эканоміку, рэфармаваць паліцыю, ды што заўгодна — гэта не проста не трэба яму, для яго гэта сапраўдная пагроза, таму адзіны выгляд пераменаў, да якіх ён гатовы, — гэта дэградацыя; чым прымітыўнейшая дзяржава, тым зручней ўтрымліваць у ёй уладу.

Пуцін — прэзідэнт хлусні. Хлусня стала для яго найважнейшым інструментам кіравання краінай. Так званы парадак дня, прыдумляць ў Крамлі і афармляць прапагандыстамі дзяржаўных тэлеканалаў і падкантрольных дзяржаве астатніх СМІ, падмяніла грамадству рэальную карціну свету і дазваляе Пуціну рабіць што заўгодна, не баючыся, што яго памылкі і злачынствы могуць стаць прадметам грамадскай увагі.

Пуцін — цынік. У сваім стаўленні да жыцця ён зыходзіць з таго, што ўсіх можна альбо купіць, альбо запалохаць. Сістэма грамадскіх адносін, сфарміраваная Пуціным, амаральная, яна не прадугледжвае высакародных матывацый і ў роўнай меры разбэсціла як прыхільнікаў, так і праціўнікаў Пуціна, гатовых размаўляць на яго мове хоць бы таму, што іншай мовы ў Расіі Пуціна проста няма.

Пуцін пазбавіў Расію веры ў сябе. Ён выставіў паўвіртуальную сістэму дзяржаўных культаў. Ёсць "Іскандэры", ёсць спартсмены, ёсць "Еўрабачанне", ёсць Крым, але няма і не можа быць адносінаў да Расіі як да чагосьці па-сапраўднаму свайго: дзяржаўныя інтарэсы, пра якія ён любіць казаць, ніяк не звязаныя з інтарэсамі прыватнага чалавека. Удзел грамадзян у вызначэнні лёсу краіны нават па самых дробных пытаннях фактычна выключаны: немагчымыя рэферэндумы, выбары ператвораныя ў фарс, дэманстрацыі і мітынгі абмежаваныя да такой ступені, што калі іх забараніць зусім, ніхто не заўважыць. Грамадства не відаць і не чуваць — ёсць толькі сістэма падаўлення, якая працуе так спраўна, што любы недобразычлівец Расіі выявіць у ёй прыкметы нашага векавога рабства або бязволля, але ты паспрабуй пабудзь вольным чалавекам у краіне з цэнтрамі "Э", ОУС "Дальнім" і 282 -м артыкулам крымінальнага кодэкса.

Вось, калі наўскідку, дзесяць пунктаў, па якіх Пуцін адназначна дрэнны, але ў моду цяпер уваходзіць нават не адзінаццаты па значнасці, а 111.: Пуцін —карупцыянер. Так, відавочна, пуцінская сістэма будуецца і на крадзяжы ў тым ліку, але было б дзіўна, калі б следствам ўзурпацыі, архаізацыі і псоты не стаў бы крадзеж. За яго прасцей ўчапіцца, ён медыйнейшы — так, напэўна. Але пакідаючы за дужкамі галоўнае, чым дрэнны Пуцін, мы рызыкуем застацца пасля яго з тымі ж гадасцямі, з якіх складаецца яго валадаранне. Расія без Пуціна — гэта не толькі Расія без карупцыі. Расія без Пуціна — гэта зусім іншая краіна, пра якую цяпер чамусьці ніхто не думае.

Паводле: Радио Свобода