Чаму Кітай мае намер развіваць атамную энергетыку

Кітай стаў сусветным лідэрам па выкарыстанні альтэрнатыўных крыніц энергіі і цалкам падтрымлівае Парыжскае пагадненне. Разам з тым Пекін робіць стаўку і на будаўніцтва новых АЭС.

У той час як ЗША выходзяць з Парыжскага пагаднення па клімаце, Кітай паступае з дакладнасцю да наадварот. 1 чэрвеня — у дзень, калі прэзідэнт ЗША Дональд Трамп абвясціў пра сваё рашэнне, прэм'ер Дзяржсавета КНР Лі Кэцян знаходзіўся з візітам у Берліне. Падчас сустрэчы з канцлерам ФРГ Ангелай Меркель кіраўнік кітайскага ўрада яшчэ раз запэўніў яе ў тым, што Пекін выканае ўсе ўзятыя на сябе абавязацельствы па стрымліванні кліматычных зьменаў.
Кітай, які займае першае месца ў свеце па выкідах у атмасферу вуглякіслага газу, адначасова з'яўляецца і вядучым інвестарам у альтэрнатыўныя крыніцы энергіі. У 2016 годзе прыкладна дзве траціны ад усяго аб'ёму электраэнергіі ў КНР было выраблена з вугалю, а чвэрць — атрымана з экалагічна чыстых крыніц.

Мэта кітайскага кіраўніцтва: 110 АЭС у 2030 годзе

У той жа час Пекін робіць стаўку і на развіццё атамнай энергетыкі: ў 2016 годзе доля АЭС у агульным аб'ёме вытворчасці электраэнергіі склала 3,4 працэнта. Толькі за апошні год Кітай павялічыў сумарную магутнасць атамных электрастанцый з 27 да 34 ГВт — гэта самы значны рост за ўсю гісторыю краіны.

І такая тэндэнцыя павінна захавацца. Як заявілі ў кітайскай дзяржаўнай карпарацыі Chinese General Nuclear Power Group (CGNPG), да 2030 года гэты паказчык павінен скласці па меншай меры 130 ГВт, што дазволіць рэалізаваць планы па скарачэнні выкідаў у атмасферу парніковых газаў. Для гэтага Пекін штогод будзе ўводзіць у эксплуатацыю ад чатырох да шасці новых рэактараў. Да 2030 года агульная колькасць энергаблокаў у Кітаі павінна дасягнуць 110.

Наколькі бяспечныя кітайскія АЭС?

Вырабленыя ў Кітаі рэактары будуць размешчаны не толькі на тэрыторыі самой КНР, але і ў сумежных дзяржавах — уздоўж так званага новага «Шаўковага шляху», які праходзіць праз краіны Цэнтральнай Азіі і Пакістан. Акрамя таго, Пекін прапанаваў прымяніць кітайскія тэхналогіі пры будаўніцтве АЭС у Вялікабрытаніі — у прыватнасці, на АЭС у Брадуэле Кітай плануе ўсталяваць ядзерны рэактар ​​трэцяга пакалення ўласнай распрацоўкі «Хуалун-1». У Пекіне ўпэўненыя, што гэты тып рэактара адрозніваецца не толькі падвышанай надзейнасцю, але і здольны паспяхова канкурыраваць з замежнымі аналагамі.
Пасля аварыі на японскай АЭС «Фукусіма-1», пацярпелай ад землятрусу і цунамі ў 2011 годзе, кітайскія ўлады спачатку адмовіліся ад планаў па будаўніцтве новых рэактараў, а таксама зрабілі больш жорсткім меры бяспекі. Аднак ужо ўвосень 2012 Пекін аднавіў узвядзенне АЭС паскоранымі тэмпамі.
У фізіка-ядзершчыка, эксперта Greenpeace па атамнай энергетыцы Хайнца Сміталя (Heinz Smital) гэта выклікае асцярогі. «Кітайскія службы бяспекі не валодаюць неабходнымі рэсурсамі для таго, каб забяспечыць якасную праверку аб'ектаў. Хутчэй за ўсё, праверка будзе чыста фармальнай, усё будзе ўзгоднена і службы не захочуць ўступаць у спрэчку з дзяржаўнымі будаўнічымі канцэрнамі. Гэта стварае сур'ёзную пагрозу бяспекі краіны», — мяркуе эксперт.

Індыя і Паўднёвая Карэя ідуць па слядах Кітая

Тым часам іншыя краіны рэгіёну таксама не спяшаюцца адмаўляцца ад мірнага атама. Індыйская эканоміка расце на 6-7 працэнтаў у год, аднак перабоі ў падачы электраэнергіі і састарэлая інфраструктура замінаюць развіццю краіны. Як і Пекін, Дэлі таксама робіць упор на развіццё альтэрнатыўнай энергетыкі. У той жа час палітычная эліта краіны перакананая ў тым, што Індыя павінна выкарыстоўваць усе магчымасці для вытворчасці электраэнергіі, у тым ліку і атамныя электрастанцыі. У траўні індыйскі ўрад прыняў рашэнне аб будаўніцтве дзесяці новых рэактараў. На дадзены момант на тэрыторыі краіны працуе 21 АЭС.

З перабоямі электразабеспячэння і састарэлай інфраструктурай змагаецца і суседні Пакістан. Зараз у краіне эксплуатуецца чатыры невялікіх рэактара; да 2030 года ўрад плануе пабудаваць яшчэ сем. Ва ўзвядзенні новых АЭС будзе ўдзельнічаць і Кітай.
У той жа час на невялікай тэрыторыі Паўднёвай Карэі цяпер дзейнічаюць цэлых 25 АЭС. Яшчэ тры знаходзяцца ў стадыі будаўніцтва, дзве павінны быць уведзеныя ў эксплуатацыю да 2029 года. Згодна з планамі ўладаў, доля атамнай энергетыкі ў энергабалансе краіны павінна павялічыцца з 30 да 40 працэнтаў.
У іншых краінах паўднёва-ўсходняй Азіі таксама вядуцца актыўныя дыскусіі на гэтую тэму. В'етнам мае намер пабудаваць восем, Тайланд — пяць новых рэактараў. Па адным рэактары плануюць запусціць і Малайзія і Філіпіны.
Зрэшты, ці будуць планы ажыццявіць у жыццё, пакуль незразумела. «Гэтым краінам будзе складана знайсці інвестараў, гатовых укласці мільярды без гарантыі таго, што дзе-небудзь на планеце зноў не адбудзецца чарговая катастрофа», — лічыць Хайнц Сміталь. «У той час як выдаткі на вытворчасць энергіі з альтэрнатыўных крыніц зніжаюцца, сабекошт атамнай энергіі можа толькі ўзрасці. Таму на свабодным рынку практычна немагчыма знайсці крыніцу фінансавання для будаўніцтва АЭС», — рэзюмуе эксперт.
Паводле Deutsche Welle