Тонкі намёк на выздараўленне: за кошт чаго ажыўляецца эканоміка

Наколькі зарплата наблізіцца да запаветных 500 даляраў і што прывядзе да росту беларускай эканомікі — пра гэта распавёў дырэктар Даследчага цэнтра Інстытута прыватызацыі і менеджмента Аляксандр Чубрык.

Улады зрабілі вывады з мінулых памылак
Паводле ацэнак эксперта, агучаных на семінары «Беларусь у пастцы павольнага росту: выбіраемся або ўладкоўваемся?», у першым квартале гэтага года спынілася зніжэнне спажывання хатніх гаспадарак, унутраны попыт стаў паляпшацца, знізілася падзенне інвестыцый, ужо сем кварталаў не павялічваецца розніца ў тэмпах росту зарплаты і прадукцыйнасці працы ў даляравым вымярэнні.

Гэта азначае, што ўлады праводзяць даволі узважаную палітыку даходаў, адзначыў эканаміст. Пасля васьмі кварталаў спаду ў першым квартале 2017 года намеціўся рост прадукцыйнасці працы.

— Самае пазітыўнае — калі паглядзець на амплітуду цыклічнага кампанента рэальнай зарплаты ці пенсіі ў параўнанні з тым, што было напярэдадні папярэдніх электаральных падзеяў, яна знізілася. Гэта значыць, палітыка даходаў цяпер значна ў меншай ступені абумоўлена рознага роду палітычнымі фактарамі. Гэта сведчыць аб тым, што многія ўрокі былі зроблены з мінулых памылак, — прадставіў свае назіранні Аляксандр Чубрык.

Кропак аднаўлення эканомікі стала больш

Эканамічны рост, які намеціўся ў першыя пяць месяцаў гэтага года (0,9%) быў абумоўлены цыклічнымі фактарамі, адзначыў эксперт.
— Тэмпы росту цыклічнай складнікам практычна такія ж, як былі напярэдадні крызісу 2011 года, калі эканоміка даволі актыўна развівалася, — падкрэсліў Аляксандр Чубрык.
У той жа час Беларусь актыўна аднаўляе сваю прысутнасць на расійскім рынку, асабліва па малочнай і мясной прадукцыі. Але без спрыяльных знешніх ці ўнутраных шокаў доўгатэрміновая перспектыва аднаўлення эканомікі, па прагнозах эксперта, будзе «не вельмі добрай».
Прамысловая вытворчасць аднаўляецца, у першую чаргу, за кошт росту неэнергетычнага экспарту.

— Упершыню за доўгія гады драйверам эканамічнага росту з'яўляецца знешні рынак, — звярнуў увагу эканаміст.
У апошнія два квартала паляпшаліся ўмовы гандлю: упершыню за тры гады тэмпы росту коштаў неэнергетычнага экспарту сталі вышэй, чым тэмпы росту коштаў неэнергетычнага імпарту.

— У апошнія гады роля экспарту паслуг значна павялічылася. На фоне спаду эканомікі было сур'ёзнае падзенне экспарту транспартных паслуг, але ў апошнія два-тры квартала яно спынілася. Пры гэтым яго падзенне практычна цалкам кампенсавала гандаль нетранспартнымі паслугамі, у першую чаргу IT-сектара, — адзначыў эксперт.
Эканоміка прыйшла да станоўчага сальда гандлю паслугамі. Па выніках першага квартала гэтага года яно дазваляла цалкам кампенсаваць дэфіцыт гандлю таварамі.

Паляпшаецца сітуацыя з плацёжным балансам.
— Па выніках мінулага года дэфіцыт бягучага рахунку быў каля 3% ад ВУП. Па выніках першага квартала гэтага года — крыху больш за 2% ВУП. І літаральна на днях Нацбанк прывёў сваю ацэнку за другі квартал: дэфіцыт крыху больш за 2% ВУП. І ён фактычна цалкам абумоўлены абслугоўваннем доўгу, — падкрэсліў Аляксандр Чубрык.
Эксперт адзначыў, што за перыяд эканамічнага спаду адбыўся разрыў ўзроўню жыцця па рэгіёнах: у раёнах, дзе была складаная сітуацыя, яна яшчэ больш пагоршылася, у тых жа, дзе ўсё было нядрэнна, стала яшчэ лепш.
— Зараз патрэбны рост унутранага попыту, таму што малому і сярэдняму бізнесу даволі складана расці на экспарт. Калі ў цэлым па краіне растуць спажыванне хатніх гаспадарак і спажывецкі рынак, гэта дае значны эфект для росту ліку малых і мікрапрадпрыемстваў і, адпаведна, росту занятасці на іх, — адзначыў дырэктар Даследчага цэнтра ІПМ.

Прагноз: залежнасць ад Расіі і павольны рост

Па словах эканаміста, рост беларускай эканомікі па-ранейшаму будзе моцна залежаць ад становішча расійскай эканомікі з-за цеснай карэляцыі паміж беларускім і расійскім ВУП. Па розных ацэнках, рост ВУП Расіі складзе 1,4% у 2017 годзе і 1,44% у 2018-м.

— У сярэднетэрміновай перспектыве, калі ў Беларусі радыкальна не мяняецца нешта ўнутры эканамічнай мадэлі, дазваляючы выходзіць на іншыя рынкі, то наша эканоміка зможа расці прыкладна тымі ж тэмпамі, што і расійская, — лічыць Аляксандр Чубрык. — Вельмі аптымістычны прагноз па базавым сцэнары, які часта называюць «калі ўсе дамоўленасці з Расіяй будуць выкананыя» — на гэты год прырост рэальнага ВУП 0,7%, на наступны — 2,7%.
Разлікі даследчыкаў паказваюць, што ў бліжэйшай перспектыве ўзровень заробкаў пачне аднаўляцца, але адбудзецца падзенне занятасці.
— Тут мае ролю дынаміка насельніцтва, дэмаграфія, дынаміка ВУП і перадумовы да таго, што ўзровень занятасці працягне скарачацца, як гэта адбываецца цяпер, — пракаментаваў эканаміст.
Паводле яго ацэнкі, да канца гэтага года сярэдні заробак будзе эквівалентны 456 далярам, ​​у наступным — 481.
Паводле Заўтра тваёй краіны