Бізнесмен Шакуцін: санкцыі — гэта яшчэ дробнае. Сёння я не магу выехаць за мяжу. Не толькі ў Еўропу, але нават у Расію ці Украіну!

Нерухомасць і аўтамабіль вядомага бізнэсмэна, старшыні савета дырэктараў ААТ «Амкадор» — кіруючая кампанія холдынгу» знаходзяцца пад арыштам. «Народная Воля» пацікавілася, як Аляксандр Шакуцін адрэагаваў на персанальныя санкцыі, якія ў дачыненні да яго ўвёў Еўрасаюз.

— Аляксандр Васільевіч, ведаю, што некаторыя былі здзіўлены, убачыўшы вашу прозвішча ў санкцыйным спісе…

— Значыць, хтосьці праплаціў, каб я там апынуўся.

— А чаму менавіта вы засталіся ў спісе? Расійскага бізнесмена Алексіна выкраслілі ў апошні момант. Уладальнік «Санта-Брэмар» Аляксандр Машэнскі распавёў журналістам, што прыклаў пэўныя намаганні, каб яго імя там не фігуравала. Атрымліваецца, ён ведаў, што ў дачыненні да яго могуць быць санкцыі.

— Я наогул не ведаў, што згадваюся ў гэтых спісах. Для мяне гэта ўсё, як белы снег на галаву, звалілася! Бо ні адной падставы для ўключэння мяне ў падобны спіс няма. Мы гаворым аб прэзумпцыі невінаватасці, а дзе доказы, рашэнне суда? Гэта сведчыць аб тым, што наогул няма прававога поля ў Еўропе…

— Вас называюць кашальком рэжыму…

— Вы можаце ўявіць, што я — кашалёк рэжыму?

— Ну я з вамі побач не знаходжуся, аб вашых фінансавых аперацыях не вельмі дасведчаная. Але, шчыра кажучы, таксама трохі здзівілася, убачыўшы ваша імя ў спісе. Мне здавалася, што ёсць іншыя, скажам так, больш набліжаныя бізнесмены.

— Паслухайце, я не ведаю, хто набліжаны, а хто аддалены. Я — бізнэсовец, займаюся эканомікай, а не палітыкай. У эканомцы я абазнаны і магу на любыоеэканамічны пытанне адказаць каму заўгодна. Гэта тая сфера, якую я ведаю на 200 адсоткаў.

Я магу дзе заўгодна даць паказанні, тлумачэнні, нават на паліграфе прайсці тэставанне — ніколі за ўсю маю гісторыю ні капейкі нікому ва ўрадзе не даў! Не толькі ва ўрадзе, але і прэзідэнту! І самае дзіўнае, што ніхто ніколі ў мяне і не прасіў нічога. Таму як ставіцца да гэтага фейка, я не ведаю.

— Але санкцыі — не фэйк, а рэальнасць.

— Ды я не пра санкцыі зараз кажу, А пра тое, што мяне называюць, як вы сказалі, кашальком прэзідэнта. А санкцыі, так, яны рэальныя, я гэта выдатна разумею.

— Як гэта ўсё адаб'ецца на вашых прадпрыемствах? Вы абмяркоўвалі пытанне з юрыстамі? Калісьці экс-кіраўнік «Белтэхэкспарту» Уладзімір Пефціеў, патрапіўшы ў падобную сітуацыю, выдаткаваў шмат грошай і нямала сіл, каб апынуцца па-за санкцыйным спісам.

— Я ведаю, колькі выдаткаваў Пефціеў. Ведаю, колькі выдаткаваў Чыж. І колькі часу на гэта сышло.

Мы, паўтаруся, ужо напісалі пратэст на гэтае рашэнне. Таму што ўсе звесткі, якія там выкладзеныя ў дачыненні да мяне, — яны ілжывыя. Ні адзін факт, які мне інкрымінуецца, не пацвярджаецца ніякім юрыдычным дакументам. Ні аднаго доказу! Гэта раўнасільна таму, што хто-небудзь штосьці прыдумае або пачуе на Камароўцы, а затым выдасць гэтую інфармацыю як дакладную. Ці хтосьці з журналістаў тыпу вас напісаў сваё меркаванне пра нешта, не разумеючы, што піша, і яно разышлося ўсюды, і ўсе прынялі яго за праўду, хоць там адны здагадкі…

— Я звычайна так не раблю, але гэта так, рэмарка на палях.

— Ну вось глядзіце: хіба хтосьці з беларускіх журналістаў меў права пісаць пра мяне, што я — кашалёк прэзідэнта? Думаю, калі па гонару, я мог бы гэтага чалавека засудзіць ці як мінімум пакараць фізічна.

— Пакараць фізічна — дакладна не самы добры варыянт, лепш у суд.

— Ну а вы ўявіце маё становішча. Я працую ў прававым полі, як і ўсе іншыя бізнесмены. У мяне з'явілася праблема па холдынгу «Салея» — не мной ініцыяваная. Я даў гарантыю, што яны выканаюць абавязацельствы, а яны не выканалі! І ўсе іх абавязацельствы перайшлі на мяне як на фізічную асобу. Санкцыі — гэта яшчэ дробнае. Банкі падалі ў суд, і я сёння не маю права выехаць за мяжу. Не толькі ў Еўропу, але нават у Расію ці Украіну! Я не маю права сесці за руль — так суд вырашыў, у мяне арыштаваная маёмасць. І шмат іншых момантаў ёсць. Вы скажыце: калі б я кімсьці быў у гэтай краіне — гэта наогул магчыма было б усё ці немагчыма?

— М-так, цікавы паварот, вядома. Пра маёмасць я не ведала…

— Разумееце, для таго каб вырашаць праблемы, трэба шукаць магчымасці, у тым ліку і на Захадзе, — прыцягнуць партнёра, інвестыцыі. А калі ты сядзіш у кабінеце і не можаш выйсці за яго межы, ты хіба штосьці зможаш вырашыць? І такіх момантаў дастаткова!

Напрыклад, я будаваў гасцініцу і дзелавы цэнтр, а сёння сужуся з горадам. Гарадскія ўлады падалі на мяне ў суд, што я несвоечасова ўвёў аб'ект, хоць сур'ёзных падстаў у горада няма, яны беспадстаўныя і амаральныя па сваёй сутнасці. Але суд ідзе!

— Атрымліваецца, сёння вас б'юць і свае, і чужыя?

— Так... Я нават тэзіс такі вывеў: калі перашкаджаюць свае і забараняюць чужыя, значыць, мы выбралі правільную стратэгію развіцця.

Дарэчы, нягледзячы на ўсё гэта, мы шыкоўна заканчваем гэты год: 150 адсоткаў тэмпы росту.

— Гэта па «Амкадору»?

— Так. У нас шыкоўныя перспектывы на наступны год. Мы 150 адсоткаў абвясцілі, але нашы планы больш высокія. Тыя ўкладанні, якія мы зрабілі за апошнія дзесяць гадоў у стварэнне новых вытворчасцяў, новых прадуктаў, канкурэнтаздольнасць — усё гэта дазваляе хутка рэалізоўваць нашы планы і выйсці на нармальнае эканамічнае развіццё, атрымаць добры прыбытак і вырашыць праблемы, якія ў нас з'явіліся.

— Аляксандр Васільевіч, а санкцыі не могуць паламаць вашы планы і адбіцца на дзейнасці таго ж «Амкадора»?

— На вялікі жаль, занадта жорстка паступае Захад. Значна больш жорстка, чым трэба. Яны хочуць, каб нашы прадпрыемствы ўсталі, каб выклікаць бунт, стварыць пратэстныя настроі ў людзей. Цяпер арыштаваныя рахункі нашых кампаній, усе замарожаныя перадаплаты і гэтак далей. Гэта санкцыі ж не толькі ў дачыненні да мяне, яны распаўсюджваюцца на ўсё, чым я валодаю. І на «Амкадор», акцыянерам якога я з'яўляюся, таксама. Паступілі вельмі хітра.

— Які выхад з гэтай сітуацыі вы бачыце?

— Як я ўжо сказаў, мы напісалі абвяржэнне і патрабуем, каб нам вярнулі статус-кво. Таму што гэта ўсё абсалютна бяздоказна зроблена. І, на мой погляд, гэта рашэнне супярэчыць асноўным прынцыпам Еўрапейскага Саюза.

Мы падалі сваю аргументаваную прэтэнзію ў прадстаўніцтва Еўрапейскага Саюза ў Беларусі, у Еўрапейскі савет. Мы лічым, што гэта прыкрая памылка еўрапейцаў, з чым яна звязаная — мне складана сказаць.

— А як будзеце вырашаць праблему з арыштам маёмасці з-за холдынгу «Салея»?

— Я падпісаў асабістае даручальніцтва — банкі прымушаюць падпісваць такія паперы, калі з'яўляюцца праблемы. Натуральна, буду аплачваць працэнты і вырашаць праблему цывілізаваным спосабам.

— А ў вас, прабачце, ёсць сродкі? Пытаюся, таму што яшчэ да прэзідэнцкіх выбараў прайшла чутка, што, маўляў, у Шакуціна вялікія фінансавыя праблемы…

— У Беларусі многія журналісты і эканамісты — яны тэарэтыкі, ніколі нічым канкрэтным не займаліся і не разумеюць рэальнай эканомікі, у якім стане знаходзімся. Мы ў гэты складаны час вядзем дзевяць інвестыцыйных праектаў, два з якіх завяршылі ў гэтым годзе. Любы інвестыцыйны праект адразу аддачу не дае. Па еўрапейскіх разліках, дзесьці праз тры-чатыры гады прадпрыемства выходзіць у нуль, а да гэтага мае страты. Потым з'яўляецца прыбытак, і бізнес-праект акупляецца. Але на гэта трэба 6-8 гадоў.

Гэтая заканамернасць характэрная для любога інвестыцыйнага праекта, усё роўна ў якой краіне — ЗША, Германіі ці Беларусі. У нашай краіне такое ўяўленне: сёння ты ўклаў грошы, а заўтра пачынаеш атрымліваць даход. Так думаюць людзі, якія ніколі не займаліся эканомікай. Калі я размаўляю з так званымі кніжнымі эканамістамі, мне становіцца страшна — гэтыя людзі наогул эканомікі не ведаюць! У рэальнай эканоміцы ўзнікаюць курсавыя розніцы, якія ты павінен спрагназаваць, ты не ведаеш, якая будзе дэвальвацыя. Ты плануеш адно, а атрымліваецца іншае. Табе кажуць, што будзе тэмп росту вытворчасці трактароў такі, табе загадваюць выйсці на такія аб'ёмы, а ў рэальным жыцці атрымліваецца інакш.

Але прагнозы, якія мы будуем, як правіла, заўсёды спраўджваюцца.

— А якія ў вас прагнозы з нагоды эканомікі краіны? Ёсць меркаванне, што Аляксандр Лукашэнка сыдзе ў бліжэйшы час, таму што эканоміка абрынецца, усё будзе дрэнна…

— Я вось прааналізаваў вопыт развіцця некаторых краін — Літвы, Латвіі, Германіі. Што адбылося ў Германіі з эканомікай пасля аб'яднання, вы ўяўленне маеце?

— Спачатку было цяжка, потым наладзілася.

— Я магу сказаць, што 30 адсоткаў прамысловасці Германскай Дэмакратычнай Рэспублікі так і не змаглі зарабіць. Прадпрыемствы проста збанкрутавалі. У развіццё ўсходніх зямель Германія ўклала больш двух трыльёнаў долараў. Але сёння ўзровень жыцця Усходняй і Заходняй Германіі ўсё яшчэ адрозніваецца. У Усходняй Германіі ўзровень жыцця адсоткаў на 20 ніжэй. Германія — адна з вядучых эканомік Еўрапейскага Саюза — і то не змагла справіцца з праблемамі ГДР!

— Гэта Вы плаўна да Беларусі падводзьце, што мы з крызісам не справімся?

— Мне заўсёды імпанавала, што Беларусь дынамічна развівалася. Я на сваім прыкладзе бачу — мы кожны год нешта новае ўводзілі, стваралі новую прадукцыю, ішло развіццё. І гэта пры тым, што нам ніхто не дае такіх грошай, як Усходняй Германіі. Хоць першапачаткова Усходняя Германія была больш развітая, чым Савецкі Саюз. І тое праблемы не змаглі вырашыць за 30 гадоў…

— А цяпер яшчэ каронавірус эканоміку ўсіх краін падкасіў.

— Тут і без каронавіруса хапае…

Што тычыцца Беларусі, то санкцыі па нас вельмі балюча б'юць, мы губляем велізарныя грошы. Але наша стратэгія развіцця ўжо скарэкціравана з улікам гэтых санкцый. Так, «Амкадор» таксама страціць, але гэта не смяротна. Можа, нам удасца тыя вузлы, якія мы бралі ў Еўрасаюзе, хутка замясціць-паставіць з Кітая, Паўднёвай Карэі ці Японіі. Або самім гэтыя вузлы пачаць рабіць. Калі ёсць праблемы, значыць, павінны быць і шляхі іх вырашэння.

— З пастаўкамі камплектуючых таксама ўзніклі праблемы?

— Безумоўна. Мы стараемся аптымістычна глядзець на ўсе гэтыя рэчы. Але вы разумееце, пакутуюць не толькі тыя людзі, якія ў нас працуюць, але і тыя, хто ў Еўропе вырабляе гэтыя камплектуючыя для нас…

Людзі, якія заклікаюць да страйкаў, якія патрабуюць увядзення санкцый, не разумеюць, што... Вось вы ў Мінску жывяце, не за мяжой?

— Так, у Мінску.

— Вось уявіце, што мы не справіліся і еўрапейскія санкцыі сталі эфектыўнымі. У бюджэт перасталі паступаць грошы. Хто пацерпіць у першую чаргу? Звычайныя людзі. Таму што той, хто мае дастатак, усё роўна вырашыць свае праблемы. Менш сродкаў будзе ўкладвацца ў культуру, адукацыю, медыцыну. Лекары з'едуць. Вы пойдзеце ў бальніцу, спатрэбіцца экстраная дапамога, у вас сардэчны прыступ або каронавірус. І вы можаце страціць не толькі здароўе, але і жыццё. Сёння ўсе хочуць зрабіць за кошт простага чалавека, які не мае дастатку, не можа заплаціць за лячэнне і гэтак далей.

— Логіка простая: пачнуцца масавыя пратэсты — і ўлада абрынецца.

— Пацерпяць рабочыя, якія на МАЗе ці ў мяне на прадпрыемствах працуюць. Акрамя тых людзей, якія жывуць небагата, больш ніхто не пацерпіць.

— Аляксандр Васільевіч, вы разумны чалавек, і не толькі ў эканоміцы разумееце. На ваш погляд, як сёння можна разруліць тую сітуацыю, у тым ліку і палітычную, якая склалася ў краіне?

— Давайце не будзем чапаць палітыку — я не палітык. Я бізнесмен, нават больш прамысловец, гэта крыху іншая сфера. Прамыслоўцы — гэта рэалісты, гэта людзі ад сахі, якія з раніцы да ночы на працы. У мяне нават няма часу тэлевізар паглядзець. Час складаны. Трэба шукаць рашэнні, варыянты, аналізаваць і ўмець прадбачыць, што заўтра будзе. Але я заўсёды, нават у самыя складаныя часы, аптымістычна на ўсе рэчы гляджу, ніколі песімістам не быў.

— Гэта добрае ўласцівасць характару…

— Трэба шукаць шляхі вырашэння праблемы, яны заўсёды ёсць.

— Было шмат фатаграфій, дзе вы плячо ў плячо з Аляксандрам Лукашэнкам: і на спартыўных мерапрыемствах, у гасцях у яго цешчы. Можа, адсюль і пайшло ўяўленне аб тым, што вы — кашалёк рэжыму?

— Вы ведаеце, я вельмі высока цаню тое, што зрабіў прэзідэнт для краіны і для прамысловасці Беларусі. Ён захаваў вытворчасць. Паглядзіце, што ў гэтым сэнсе адбылося ў Германіі, Літве, Латвіі, Расіі. Гэта вялікая справа, што мы маем магчымасць развівацца!

Перамены, натуральна, патрэбныя. І мы імі займаемся: напрыклад, ўводзім новую мадэль кіравання холдынгам, ствараем новыя прадукты, ўводзім дывізійную сістэму. Мы пастаянна ўдасканальваем сваю працу. Кожны павінен сам вызначыць, што змяніць, каб быць больш эфектыўным. Гэта задача любога калектыву. Ні да каго не прыйдзе добры дзядзька і не зробіць за вас вашу працу. Усё ў нашых руках.

— Дзякуй за размову! Поспехаў вам у справах! Дарэчы, а як вы цяпер без машыны абыходзіцеся?

— Пешшу хаджу. Карысна для здароўя!