«Я ведаю, што Саша закон не парушаў, а меркаванне не павінна карацца турэмным тэрмінам»
Амаль месяц Аляксандр Велясніцкі, былы афіцэр-памежнік са Століна, утрымліваецца ў Жодзінскай турме. За гэты час для яго не прынялі ніводнай перадачы. Ён сядзіць без зменнай бялізны, цёплай вопраткі, сродкаў гігіены і жыццёва неабходных лекаў. Пра мужа, пра тое, як яго забіралі з дому і як ёй жывецца цяпер з 5-гадовым сынам, media-polesye.by распавяла Аксана Велясніцкая.
Аляксандр Велясніцкі ў жніўні 2020-га адмовіўся ад медаля "За бездакорную службу". Свой учынак былы афіцэр патлумачыў тым, што гэтай жа медалём сталі ўзнагароджваць тых, хто ўдзельнічае ў выкраданні, збіцці і катаванні мірных людзей. Між тым, многія афіцэры і салдаты, тыя ж воіны-афганцы, якія прайшлі праз жорсткую вайну, сапраўды перш шанавалі гэтую ўзнагароду. І надзявалі яе, калі выходзілі на мірныя акцыі пратэсту ў Пінску.
29 верасня дома ў Аляксандра Велясніцкага прайшоў ператрус. Яго жонка, Аксана, кажа, што шукалі зброю, боепрыпасы і выбуховыя рэчывы. Праверылі яе тэлефон на наяўнасць дэструктыўных тэлеграм-каналаў. Аляксандра забралі…
На думку праваабаронцаў «Вясны», хутчэй за ўсё, затрыманне адбылося па справе каментароў у сацсетках аб гібелі Андрэя Зэльцэра і супрацоўніка КДБ Дзмітрыя Федасюка.
На дадзены момант былы афіцэр змяшчаецца пад вартай. Адвакат Аляксандра знаходзіцца пад падпіскай аб неразгалошванні. Змог сказаць толькі, што рэжым у Жодзіне жорсткі. Перадачы, "атаварка" і наведванне адвакатаў забароненыя з прычыны ўведзенага праз ковід каранціну.
Аксана Велясніцкая расказвае:
— Да нас у дзверы пазванілі ўвечары. Я адкрыла, на парозе — група мужчын. Восем, быццам бы, іх было, двое з іх — у міліцэйскай форме. Яны ўсе зайшлі ў дом, і адразу пайшлі ў пакой, дзе знаходзіўся Саша. Акружылі яго, пачалі здымаць усё на камеру тэлефона. Нам з дзіцем сказалі выйсці.
Саша, калі апранаўся, спытаў, па якой прычыне яго затрымліваюць, паводзіў сябе спакойна. У яго пацікавіліся, ці ў курсе ён, што ў Мінску адбылося забойства. Саша адказаў, што так. Спыталі, пакідаў ён каментары ў сеціве, Саша прамаўчаў. Пытанне прагучала нечакана для яго. Я прачытала на яго твары, што ён разгублены.
Для нас гэта было шокам. Сашу адвялі на вачах 5-гадовага сына. Дзіця плакаў і пытаўся, навошта міліцыя забрала тату.
— Ці мог Аляксандр пакінуць абразлівы або распальваючы варажнечу каментар?
— Не. Саша зусім не той чалавек. Ён нават ніколі матам не лаецца. Ён мог выказаць сваё меркаванне, якое дакладна не будзе ўтрымліваць абразлівыя словы або падбухторваць да канфлікту.
У Аляксандра залатыя рукі. Фота з сямейнага архіва
— Наколькі мне вядома, у Аляксандра праблемы са здароўем. Ці ўдалося перадаць лекі?
— У Сашы праблемы з страўнікам. Ён праходзіў лячэнне ў шпіталі, калі яшчэ служыў. Таблеткі ён прымаў па меры неабходнасці, пры ўзнікненні боляў. Як правіла, прыступы здараліся некалькі разоў на тыдзень.
З-за каранціну перадачы не прымаюць, я выслала таблеткі пасылкай. Але пакуль каранцін, таблеткі яму не перададуць. А калі здымуць каранцін — невядома.
— Ці даходзяць вам лісты?
— За тры тыдні адправіла мужу 6 лістоў, у якія ўклала і канверты, і лісты паперы, але ніводнага адказу не атрымала.
Усе канверты класа А1. Правяраю ў адсочванні лістоў коды, названыя на канвертах, але інфармацыі па іх няма.
— Як спраўляецеся з эмоцыямі?
— Дапамагаюць сваякі мужа, падтрымліваюць. Саша раней ад'язджаў на месяц на працу, ён кіроўца-міжнароднік, але мы кожны дзень размаўлялі па відэасувязі.
Зараз амаль месяц, як мы з сынам яго не бачылі, не ведаем як ён ... гэта вельмі цяжка.
Першы тыдзень, як мужа забралі, я жыла на заспакойлівых. Цяпер разумею, што трэба быць моцнай, стараюся трымацца.
Сын думае, што тата на працы. Але ўсё роўна кожны дзень пытаецца, чаму ён не тэлефануе.
— Як на працы Аляксандра паставіліся да ягонага затрымання?
— Я сама патэлефанавала ў кампанію і распавяла ўсё. Паставіліся з разуменнем. Калегі адклікаюцца пра Сашу, як аб добрым чалавеку і адказным працаўніку. Перажываюць, чакаюць яго вяртання.
— Раскажыце аб службе Аляксандра ў памежных войсках. Чаму ён прыняў рашэнне звольніцца?
— У памежных войсках служыў з 2000 года. Улетку 2019 года звольніўся па ўласным жаданні.
Пайшоў па некалькіх прычынах. Першая — банальна фінансавая. Пачалі будаваць дом, яго зарплаты не хапала. Я тады была ў дэкрэтным адпачынку.
Другая прычына ў тым, што сталі больш жорсткімі патрабаванні да кадраў, маральна і фізічна стала нашмат складаней працаваць.
Саша часта прыязджаў з працы прыгнечаны і засмучаны. Трохі сярдзіты.
Сышоў са службы, памяняўся. Стаў спакойны.
Фота з сямейнага архіва
— Калі ў 2020 годзе Аляксандр публічна асудзіў міліцэйскі гвалт, ці чакаў ён наступстваў за сваю пазіцыю? Як вы паставіліся да яго адмовы ад медаля?
— Ён меркаваў, што, магчыма, нешта будзе яму за гэта. Але абышлося без наступстваў. Многія нават тэлефанавалі й дзякавалі за яго пазіцыю.
Я паставілася да рашэння адмовіцца ад медаля спакойна, але было трохі страшна за яго ... па жыцці заўсёды падтрымліваю мужа, таму што ён справядлівы, прыстойны, сумленны. І ганаруся ім.
— Не задумваліся пра эміграцыю?
— Як я цяпер ужо даведалася, Сашы ўзломвалі акаўнты ў сацсетках, ён ведаў, што за ім сочаць. Але ніколі мне гэтага не казаў. Ён наогул пра палітыку са мной не казаў. А пра пераезд тым больш.
— Як думаеце, ці выпусцяць Аляксандра па заканчэнні двух месяцаў утрымання пад вартай?
— Мне нават страшна думаць пра гэта. Я вельмі спадзяюся, што адпусцяць. І гэтая надзея дае магчымасць неяк жыць далей.
Я ведаю, што Саша закон не парушаў, а меркаванне не павінна карацца турэмным тэрмінам.