«Напэўна, гэта магло сапсаваць мне жыццё»

"Асаблівага негатыву я ў працэсе зносін не адчуваў, але размаўляць пра гэта было не надта прыемна, я спрабаваў утаймаваць суразмоўцу: «Мужык, супакойся, мяне цікавяць толькі жанчыны». Мабыць, яму гэта было не зразумела..." Шэсць чалавек распавялі пра тое, як сутыкнуліся з "памылковымі" заляцаннямі.

Пра харасмент гучна загаварылі два гады таму, калі ў ЗША і краінах Заходняй Еўропы адзін за адным разгараліся медыйныя скандалы вакол сексуальных заляцанняў у шоу-бізнесе. Тады справа тычылася пераважна прымусу да сексу мужчынам пры ўладзе залежнай ад яго жанчыны (ці мужчыны, калі гаворка ішла пра гомасексуалаў). І амаль ніколі не згадваліся выпадкі «памылковага» прыставання людзей з процілеглай сексуальнай арыентацыяй: гетэрасексуалаў да ЛГБТК і наадварот. Але такое здараецца і зусім не рэдка. Мы сабралі гісторыі шасці чалавек, якія сутыкнуліся з «памылковымі» заляцаннямі.

Пётр, 32 гады, Мінск

Аднойчы я паехаў у адпачынак на поўдзень Ірана, горад Шыраза. Хто не ў тэме, краіна мусульманская, хрысціян тут не так шмат — у горадзе жыве толькі невялікае армянскае кам’юніці. Знаёмых там не было, і мяне выпадкова запрасіў да сябе ў госці ахоўнік мясцовай царквы. Сам гаспадар — мужчына гадоў сарака, па знешнасці тыповы армянін. Мы спачатку пагутарылі на розныя тэмы — я пацікавіўся, як яны тут жывуць. Крыху пазней гутарка сышла ў пытанні пра асабістае жыццё. Ахоўнік прызнаўся, што ён транссексуал. Я, праўда, не зразумеў, з каго ў каго — з выгляду быў звычайны мужчына. Яшчэ крыху пазней ён паспрабаваў завязаць размову на больш інтымную тэму. Я яго адразу папярэдзіў, што мне яго арыентацыя не цікавая, гэта не мая справа. Тым не менш ён настойваў — можа ў іх такія заляцанні — і працягваў задаваць інтымныя пытанні: пра памер пеніса, як я стаўлюся да аральнага сексу.
Асаблівага негатыву я ў працэсе зносін не адчуваў, але размаўляць пра гэта было не надта прыемна, я спрабаваў утаймаваць суразмоўцу: «Мужык, супакойся, мяне цікавяць толькі жанчыны». Мабыць, яму гэта было не зразумела, хоць актыўных дзеянняў з яго боку не было — сам я не дробны хлопец, і яму ў выпадку чаго здольны быў зрабіць вельмі балюча. І калі я ўжо зразумеў, што нармальных зносін не атрымаецца, сказаў, што ўжо занадта позна, ды сышоў у гатэль.
Са свайго боку, не скажу, што адчуваў вялікую небяспеку — разумеў, што, калі давядзецца, магу даць адпор. Але пэўны момант няёмкасці заставаўся. Прынамсі, цяпер разумею дзяўчат, калі да іх «пад’язджаюць» хамаватыя мужыкі.
Стаўленне да людзей з іншай сексуальнай арыентацыяй пасля таго выпадку не змянілася — яно было і застаецца нейтральным, хоць я ЛГБТК-рух ніколі не падтрымліваў. Мне ў цэлым усё роўна — гэта асабістая справа чалавека, чым ён займаецца, калі, вядома, не прыстае занадта настырна.
Нічога дрэннага я ў гэтай гісторыі для сябе не бачу — гэта пацешная прыгода, «кулсторы», як кажуць. Сябрам распавядаю, хтосьці не верыць, хтосьці здзіўляецца. Распавядаў знаёмым іранцам, яны смяяліся.

Кацярына, 23 гады, Мінск

Прырода зрабіла мяне бісексуалкай, а ад бацькоў дасталася канвенцыйна прывабная знешнасць. У тым сэнсе, што я высокая, доўгавалосая і ўсё такое. Не ведаю, чым гэта абумоўлена, але са мной рэдка спрабуюць проста пазнаёміцца ​​на вуліцы, значна часцей сутыкаюся менавіта з нахабнымі заляцаннямі.

Я люблю летам, калі цёпла, шпацыраваць ноччу. Такія прагулкі заўсёды праходзяць з нейкай доляй адрэналіну і думкай: «Цікава, дакапаецца да мяне нехта гэтым разам ці не?» Часам незнаёмцы крычаць здалёк штосьці кшталту: «Не страшна такой прыгажуні адной ноччу хадзіць?» Я звычайна гарлаю ў адказ: «Да сустрэчы з вамі страшна не было».
Адзін раз, каля адзінаццаці гадзін вечара ішла па праспекце, каля метро Якуба Коласа, дадому з кіно. Было горача, на мне — кароткія шорты. Нейкі мужчына аддзяліўся ад сваёй кампаніі і вельмі далікатна спытаў, ці не пагаджуся я прайсці з ім у кусты. На шчасце, ён лёгка прыняў адмову, так што было хутчэй смешна, чым страшна.
Яшчэ смяшней было, калі за намі з сяброўкай цэлы кіламетр ад крамы да дома пасля паўночы ішоў нейкі незразумелы мужык. Ён быў у кепцы і джынсах, больш нічога на ім апранута не было. Я бачыла па ценю, што ён наўпрост за намі пляцецца, але вырашыла, што можа чалавек проста ў тэлефоне заліпае або саромеецца нас абыйсці. Мы і запавольвалі крок, і паскаралі, а ён усё не адліпаў, так і ішоў у метры ззаду. Бліжэй да дому я ўжо падрыхтавалася, што зараз нешта здарыцца, ключы ў кішэні знайшла, каб біцца, калі што. Мы збочылі да пад’езда, азіраемся — а ён перавалюваючы за намі тупае з расшпіленымі джынсамі і дрочыць. Я на адрэналіне крыкнула нешта накшталт: «Не ўражвае»,. і мы хутчэй забеглі ў пад’езд. Ён услед яшчэ крычаў нейкія абразы. Я потым пару дзён баялася выходзіць з хаты, думала, раптам ён вартуе, але больш я яго ні разу не бачыла.
Мне не страшна ў такіх сітуацыях, таму што цешу сябе ілюзіяй, што магу за сябе пастаяць. Мой рост метр восемдзесят, гучны нізкі голас — і выглядаю я даволі агрэсіўна, калі на кагосьці гарлаю. То-бок, да ахвяры не падобная. Але самае сумнае ў гэтым — я выдатна разумею, што апыніся на маім месцы якая-небудзь іншая дзяўчына (не такая самаўпэўненая, як я, каб мець магчымасць даць фізічны адпор), усё магло б скончыцца значна горш.
Падобныя сексуальныя прапановы — і ад старэйшых, і ад аднагодкаў — я чула з падлеткавага ўзросту. І так, напэўна, яны неяк паўплывалі на маё стаўленне да мужчын у цэлым. За ўсё сваё жыццё я толькі раз адказала згодай на прапанову пазнаёміцца з хлопцам, і тое таму, што справа была ў бары, дзе мы спачатку паўгадзіны разглядалі адзін аднаго праз стойку, а потым, калі ён выскачыў услед за мной за дзверы папрасіць нумар тэлефона, побач была сяброўка. Я адчувала сябе больш-менш падрыхтаванай і ў адноснай бяспецы ў той момант.

Тарас, 29 гадоў, Мінск

У мяне ёсць некалькі не надта прыемных гісторый заляцанняў з боку мужчын. Хоць я перакананы гетэрасексуал, і ніколі гэтага асабліва не хаваў. Магчыма, «падвяло» спакойнае і паважлівае стаўленне да ЛГБТК-тэмы — падчас вучобы ва ўніверсітэце было некалькі сяброў і знаёмых бісексуалаў, з якімі не было праблем у зносінах. Не разумею, як можна ненавідзець чалавека, калі ён любіць па-іншаму? Для мяне тое дзікунства.
Першы выпадак быў «вербальны» — я працаваў улетку на сталічным хлебакамбінаце, у перыяд уборкі ўраджаю. На элеватар увесь ліпень і жнівень з палёў прыязджаюць машыны са збожжам, а сезонныя працаўнікі з дапамогай аўтаматычных пад’ёмнікаў дапамагаюць ім разгружацца. Калі на вуліцы не надта жудасная гарачыня, то простая справа. Там я пазнаёміўся з адным хлопцам з Брэста. Ён быў на пару гадоў старэйшы за мяне, субтыльны, просты — увогуле, не надта прыкметны. Мы з ім пару сезонаў працавалі, мелі сяброўскія зносіны, усё было нармальна.
Праз тры гады я скончыў вучобу і размеркаванне, уладкаваўся на працу ў продажы, і мы офіснай камандай з’ездзілі ў Брэст на выхадныя адпачыць. Пасля гэтага «камбінатны» знаёмы напісаў «УКантакце», сказаўшы, што бачыў мяне ў горадзе. Пачалася перапіска, падчас якой ён паспеў прызнацца, што ён гей, яму падабаецца мае валасатыя грудзі, пытаўся, ці не хачу я мінету. Я адказаў, што мяне цікавяць толькі жанчыны, і ўсё звёў на жарт. Але з тых часоў мы ніколі больш не размаўлялі.
Другі выпадак аказаўся больш адкрытым. Я з сябрамі ездзіў у Хельсінкі, і мы зайшлі ў Yjonkadun — найстарэйшы грамадскі басейн і салон саўнаў у Фінляндыі, дзе народ купаецца і парыцца галышом. Кожны з нас адпачываў сам сабе, а я тым часам зайшоў у адну парную, дзе вада, якая выпараецца ад распаленых камянёў, вісіць у паветры так шчыльна, што немагчыма пазнаць чалавека ў твар з двух крокаў. Сеў там на ўступ-лаўку, дыхаю парай, і краем вока заўважаю, што побач са мной сеў нейкі немалады мужык. Ну сеў і сеў. Ён тым часам пачаў рухацца ўсё бліжэй у мой бок. Хоць неабходнасці ў гэтым відавочна не было — месца навалам, акрамя мяне больш нікога на лаве не было. Я ўжо ўнутрана напружыўся ў чаканні горшага, і яно хутка адбылося — мужык прысунуўся да мяне пагранічна блізка і паклаў далонь на маё сцягно, ледзь бліжэй да калена. Гэта відавочна не была «памылка» з яго боку — далонь ляжала на назе некалькі імгненняў, пакуль я не ўстаў і не выйшаў з парнай. Высвятляць адносіны ці скардзіцца адміністрацыі я не стаў, хоць, напэўна, варта было б.
У абодвух выпадках мяне сам факт падобнага стаўлення не шакаваў, хутчэй больш здзівіў. Я не чакаў такога ні з боку свайго знаёмага, ні тым больш ад фінскага лазеншчыка, таму што не паводзіў сябе падобным чынам, каб можна было падумаць, што я гатовы да блізкасці. Стараўся на гэтым моцна не зацыклівацца, і хутка ўсё забылася.

Аляксей, 64 гады, Наваколасава

За доўгія гады са мной шмат чаго цікавага адбылося, але выпадак такой кур’ёзнай сустрэчы здарыўся аднойчы. І даволі даўно — у самым пачатку васьмідзясятых, калі я толькі пераехаў у Беларусь на вучобу. Я сам з-пад Варонежа, а ў Мінск трапіў як курсант Вышэйшай школы міліцыі, мне было 23 з паловай гады.
Памятаю, што вяртаўся ў казарму пасля танцаў, тады былі такія вечарыны для тых, каму за трыццаць, у Доме афіцэраў, побач з Кастрычніцкай плошчай. Здаецца, быў выходны дзень, і мне трэба было своечасова патрапіць да адбою, які трубілі ў 11 вечара. Грамадскі транспарт у гэты час ужо не хадзіў, таму я вырашыў ісці пешшу па праспекце, уздоўж парку Горкага. Людзей на вуліцы практычна не было, але за мной ішоў незразумелы тып. Не памятаю, як ён выглядаў і колькі яму было гадоў на выгляд, але дакладна старэйшы за мяне. Я доўга не чакаў, павярнуўся і спытаў: «Вам штосьці ад мяне трэба?». Ён мне сказаў, што хоча любові з намёкам на цялесную блізасць. Я тады адказаў, што ён звярнуўся не па адрасе і паслаў на тры літары.
Я ў тыя гады нават не падазраваў пра існаванне людзей з «нетрадыцыйнай сексуальнай арыентацыяй», хоць мы вучылі права і праходзілі артыкул пра мужаложніцтва ў КК. У СССР тады пра гомасексуалізм нічога не казалі, нават на ўзроўні бытавых размоў. Лічылі за лепшае думаць, што такога не бывае.
Я не ведаю, чаму той чалавек да мяне падышоў, магчыма, ён быў сексуальна заклапочаны, можа, у яго партнёра не было ці нешта іншае. Памятаю, што моцных эмоцый пасля сустрэчы не адчуў, вельмі хутка прыйшоў у сябе і пра гэта забыўся. Аб тым, што здарылася пазней распавядаў аднакурснікам і сваёй дзяўчыне, якія мне пра гэта часам нагадвалі.
А так у мяне да гэтага часу няма дакладнага стаўлення да людзей з нетрадыцыйнай сексуальнай арыентацыяй. Людзі розныя бываюць, што ў гэтым такога... Кожнаму сваё.

Афанасій, 43 гады, Уладзімір

У мяне ёсць некалькі гісторый з жыцця. Гадоў пяць таму на працы пазнаёмілі з Таняй — сімпатычнай маладой жанчынай, таварыскай, добрай, аматаркай ударыць па піўку, заўзятая сабачніцай і амаль феміністкай. Скарыла яна мяне сваёй цалкам спакойнай рэакцыяй на тое, што я з’яўляюся трансгендэрным мужчынам без пераходу. Адразу абмоўлюся, што ні найменшай думкі прыўдарыць за ёй не ўзнікла, проста мы неяк імгненна і вельмі моцна пасябравалі.

Зносіны наша па-за працай заўсёды адбывалася «пад градусам» — і ў начных гутарках раз-пораз з’яўлялася тэма аднаполага кахання. Таня нязмушана распытвала пра нейкія нюансы, зрэдку, у жартаўлівай форме, задаючы пытанне, а ці змог бы я быць з ёй. Скажу адразу, што яна, як я кажу, гетэра на ўсе сто, таму мы так гуляючы і прасябравалі некалькі гадоў. Аднойчы, пасля чарговага расстання, Таня нечакана прапанавала — з мэтай насаліць маёй былой — прадставіцца маёй новай пасіяй і даволі ўдала згуляла гэтую ролю.
Потым мы моцна пасварыліся, і толькі праз год яна сама патэлефанавала і прапанавала міравую — як заўсёды, праз сумеснае застолле. Я прыехаў, і мы загудзелі па колішнім сцэнары. Раніцай я ўжо не піў — не хацелася. Таня ж узяла дабаўкі і даволі хутка ап’янела, завяла ранейшую песню пра галоўнае — і раптам палезла цалавацца. У гэты момант я, шчыра кажучы, адчуў сапраўдны шок. Па-першае, перада мной быў сябар — выключна сябар і толькі, лічы, сястра. Па-другое, патрапаная жыццём жанчына з непрыемным для цвярозага чалавека алкагольным пахам з рота. Натуральна, нічога адбыцца не магло, і я імгненна і цвёрда прыпыніў яе. Было непрыемна. Пасля чаго здарылася сапраўдная бура.
Я даведаўся, што я такі-сякі, спаў з усімі нядобрымі жанчынамі, а вось яе ні за што ні пра што абразіў, прынізіў адмовай. Паколькі я чалавек мяккі, то спрабаваў растлумачыць і супакоіць сяброўку, але бескарысна. Рассталіся, так скажам, на падвышаных тонах. Сышоў як апляваны, а яна праводзіла мяне, абражанага, спіной.
Праз пару месяцаў пачуў званок з запрашэннем на чарговае рандэву, але ўжо ў танальнасці «не хвалюйся, прыставаць не буду — не надта трэба», пасля чаго я проста скінуў выклік. З тых часоў нашаму сяброўству канец.

Павел, 29 гадоў, Мінск

Я часта падарожнічаю і аднойчы апынуўся ў Марыборы — гэта другі па велічыні горад Славеніі з прыгожым гістарычным цэнтрам. Незадоўга да ад’езду ў Будапешт пайшоў дождж. Я вырашыў схавацца ад буры на вакзале. Залы чакання там не аказалася, давялося проста стаяць каля сцяны, далей ад халодных дзвярэй.
Праз нейкі час да мяне падышоў мужчына і загаварыў. На выгляд гадоў сарака, апрануты добра. Прадставіўся немцам, спытаў, адкуль я, што рабіў у Славеніі, куды планую ехаць. Я пачаў расказваць пра паездку ў агульных словах. Падчас размовы мы адзін аднаму ў вочы глядзелі, але крыху пазней я краем вока заўважыў у яго рух у нагавіцах, у вобласці пахвіны. Аказалася, што ён, нават не міргнуўшы вокам, актыўна ананіраваў. Падазраю, што гэта доўжылася ўвесь час, пакуль мы гаварылі.
Я быў ужо не ў тым узросце, каб быць моцна шакаваным ад усведамлення гэтага факту. Хоць я тут жа злавіў сябе на думцы, што здарылася б, калі б мне было гадоў дзесяць-дванаццаць. Напэўна, гэта магло мне траўмаваць псіхіку. Зрэшты, жаданне мець зносіны з ім знікла, і я спыніў размову.
Мне складана асуджаць: не факт, што ён так робіць пры дзецях, і не факт, што дапускае нешта большае. Я, ва ўсякім разе, пагрозы не адчуваў, толькі лёгкую нервовасць. Але ўжо забыўся пра гэта, калі сеў у аўтобус і не ўспамінаў пра гэта літаральна да нашай размовы.

Меркаванне псіхолага Вольгі Крыжаноўскай

Я працую з рознымі людзьмі, у тым ліку з прадстаўнікамі ЛГБТК-супольнасці, але ў маёй псіхалагічнай практыцы такія выпадкі яшчэ не сустракаліся. Хоць нядаўна я абмяркоўвала падобную гісторыю з адным сваім знаёмым — ён гетэрасексуальны мужчына, нежанаты, і здараецца, што ў месцах масавага адпачынку, у клубах або дыскатэках, да яго падыходзяць хлопцы-геі знаёміцца. Для яго гэта не выглядае як прыставанне, ён сам не ўспрымае гэта блізка да сэрца.
Выпадкі, якія прыводзяцца ў тэксце, не толькі пра прыставанне, але пра знаёмства. Там ёсць тонкая мяжа, якую часам складана правільна вызначыць. Зразумела, што падобнае будзе адбывацца, і не раз, асабліва калі гаворка ідзе пра мужчын. Прапановы заняцца сексам могуць гучаць нават тым людзям, якіх яны не ведаюць. З іх боку падобнае не ўспрымаецца як нешта недапушчальнае.
Траўматычнасць рэакцыі ў такім выпадку будзе залежаць ад адчувальнасці самога чалавека. Для кагосьці гэты выпадак будзе нязначнай дробяззю, пацешным момантам з жыцця. Асабліва, калі ён адкрыты свету і іншым сексуальнасцям. Калі чалавек адчувае да гомасексуальнасці як да з’явы негатыў, то такая прапанова можа выклікаць у яго агрэсію або глыбокае перажыванне. Не ведаю, наколькі гэта можа апынуцца псіхалагічна траўматычным, але, безумоўна, выкліча шэраг негатыўных рэакцый. Для мяне тут няма адназначнага адказу — усё занадта індывідуальна.
Магчыма, падобныя «знаёмства» можна разглядаць як адзінкавыя. Але, думаю, што ўсё залежыць ад асяроддзя, дзе гэта можа адбыцца. Умоўна, калі чалавек патрапіць у месца, дзе прадстаўнікоў іншай ад яго сексуальнай арыентацыі апынецца больш, то такіх прапаноў паступіць на яго адрас больш. Але мне здаецца, што гэта не так распаўсюджана. Зараз у прынцыпе нават да жанчын на вуліцы прыстаюць значна радзей.Прадбачыць, што да цябе падыдуць з такой прапановай, немагчыма. Іншае пытанне, калі пра гэта думаць, што такое можа адбыцца, тады варта паклапаціцца наконт сваёй рэакцыі, паводзіць сябе ветліва, тактоўна, але цвёрда. Усміхайцеся і кажыце, што агучаная прапанова вам не цікава. Калі чалавек у нецвярозым стане, можна адказаць больш рэзка, калі ён дрэнна разумее сітуацыю. Толькі не варта пераходзіць на абразы і павышаць голас.
Думаю, што ў выпадку са знаёмымі, якія ў нейкі момант «прыстаюць» з нечаканымі прапановамі, варта паводзіць сябе гэтак жа — ветліва, прыязна, але адназначна і прама. Проста паведаміць, што вас гэта не цікавіць. Вельмі важна не асуджаць і не выяўляць агрэсію.
***Як паказвае практыка, паміж звычайным знаёмствам і сексуальным прыставаннем пралягае не зусім пэўная мяжа, якую не заўжды можна ўбачыць, адэкватна ўспрыняць. Каб лішні раз не траўмаваць знаёмых, сяброў і незнаёмых людзей, трэба заўжды ісці з імі на кантакт, дазнацца, ці хочуць яны мець з вамі зносіны, перад тым, як пераходзіць да пэўных учынкаў. Здаецца, калі б так было, праблема харасменту ніколі не ўзнікла.