«Заробкі прапануюць зусім сумныя». Што з працай і даходамі ў беларускім ІТ-сектары

Яшчэ некалькі гадоў таму ІТ-галіну называлі драйверам росту беларускай эканомікі. Інтэрнэт быў поўны гісторый пра лёгкі ўваход у прафесію і хуткі рост заробкаў. А што цяпер? «Джунам трэба быць гатовым да таго, што трэба будзе працаваць нейкі час за 300-400 даляраў у месяц», піша «Наша Ніва».

У параўнанні з даваенным перыядам заробкі ў беларускім ІТ упалі. Часам здараюцца прастоі ці пераход на чатырохдзёнкі. Знайсці новую працу стала складаней.

«Знаёмыя, якія не гатовы ісці на даўншыфтынг, ужо год не могуць знайсці працу», — прызнаецца senior-распрацоўшчык вялікай беларускай кампаніі (senior = старшы).

Сярод іншага спецыяліст адзначае, што за гэты час на рынку стала менш заходніх кліентаў.

«Рэлакейт паступова працягваецца, але асноўная хваля была ў 2022 годзе. Ëсць і тыя, хто, наадварот, вяртаецца ў Беларусь, але гэта адзінкавыя выпадкі», — сказаў суразмоўца.

На завод пасля ІТ

Кіраўнік праекта ў іншай кампаніі, спецыяліст з вялікім стажам працы, адзначае, што ягоная зарплата засталася нязменнай, бо заробак зафіксаваны ў кантракце, а геаграфія заказчыкаў асабліва не змянілася. А вось што тычыцца працаўладкавання джунаў, то змены ёсць.

«Спецыялістам без досведу знайсці працу стала складаней, я б сказаў немагчыма, за мяжу ніхто іх не возьме, хіба ў якасці выключэння, калі гэта жонка ці муж ІТ-спецыяліста-сеньёра.

Рэлакацыя паволі працягваецца, але збольшага хто хацеў, той ужо выехаў. Літва не выдае нацыянальных віз для ўезду, таму адзінкі выязджаюць туды з шэнгенскімі візамі і падаюцца на атрыманне ДНЖ ужо ў самой Літве. У Польшчы з гэтым прасцей», — адзначае суразмоўца.

Пры гэтым спецыяліст адзначае, што выпадкі, калі рэлакаваныя айцішнікі вяртаюцца назад у Беларусь, — не рэдкасць.

«Бывае, губляюць кантракт, тут ніхто трымаць не будзе. У Польшчы сярод джунаў ёсць і такія прыклады, калі пасля звальнення з ІТ чалавек ідзе працаваць на завод, прычым не па сваёй спецыяльнасці», — кажа суразмоўца.

Яраслаў Раманчук: Лукашэнка разграміў IT-сектар, колькі грошай страціла з-за гэтага Беларусь?

«З таго, што відаць па адкрытых вакансіях, зарплаты зусім сумныя»

Іншы айцішнік, беларус, які працуе ў Польшчы, звязвае скарачэнні ў галіне не толькі з вайной і рэпрэсіямі, але і з глабальнымі тэндэнцыямі. «У Канадзе скарацілі маю былую сяброўку, EPAM у Польшчы скарачае людзей. Здаецца, што цяпер аўтсорс у прынцыпе падае глабальна», — кажа суразмоўца.

Пры гэтым канкрэтна ў кампаніі, дзе ён працуе, усё нармальна. «Наш прадукт — гэта платформа для латарэй і казіно, для нас любы крызіс — залаты час», — кажа ён.

Што тычыцца заробкаў, то, паводле яго слоў, у беларускім ІТ яны і раней былі не асабліва высокія ў параўнанні з іншымі краінамі. «З таго, што відаць па адкрытых цяпер вакансіях, то зарплаты там прапануюць зусім сумныя», — кажа спецыяліст.

Гаворачы пра скарачэнне лічбы занятых у ІТ, суразмовец адзначае, што яго кампанія не набірае новых супрацоўнікаў не толькі ў Беларусі, але і ва Украіне. Беларусь лічыцца таксічнай юрысдыкцыяй, а ва Украіне ёсць рызыка, звязаная з ваеннымі дзеяннямі.

Спецыяліст адзначае, што джунам і раней было няпроста ўладкавацца, а цяпер — пагатоў. Бо браць на працу джуна — значыць інвеставаць у яго навучанне, таму, паводле яго меркавання, на рынку, які падае, рабіць такое было б дзіўным рашэннем для наймальнікаў.

Пры гэтым, паводле слоў суразмоўцы, ахвотных перайсці ў ІТ усё адно шмат, а выезд спецыялістаў з краіны працягваецца.

Патрэба ў новых спецыялістах амаль нулявая

HR-спецыяліст адной з беларускіх ІТ-кампаній кажа, што залатыя часы беларускай айцішкі ўжо мінулі.

«Беларусь, на жаль, паступова губляе свае пазіцыі ў ІТ. Некаторыя заходнія заказчыкі перасталі з намі супрацоўнічаць, бо наша краіна стала для іх таксічнай. Плюс накладаюцца праблемы ў банкаўскім сектары, якія ўскладняюць разлікі. Праз гэта загружанасць крыху спала па меры таго, як мы закрылі старыя кантракты», — кажа спецыяліст.

Што тычыцца заробкаў, то, паводле слоў суразмоўцы, у іх кампаніі нейкіх прыкметных прасяданняў няма. А рэлакейт згубіў сваю папулярнасць, хоць цалкам не спыніўся.

«Некаторыя айцішнікі і нават цэлыя кампаніі працягваюць рэлакацыю, але той масавасці, што была летась, і блізка няма. Ëсць і тыя, хто вяртаецца назад. І гэта не адзінкавыя выпадкі, хоць выязджае ўсё адно больш».

Спецыяліст кажа, што людзі вяртаюцца па самых розных прычынах: некаму проста не вельмі падабаецца жыць у Еўропе, у кагосьці праблемы са здароўем, іншым трэба даглядаць бацькоў і г.д.

«Не сакрэт, што некаторыя рэлаканты адчуваюць пагаршэнне ўзроўню жыцця праз тое, што тут у іх ёсць уласнае жытло, а ў Варшаве ці Вільні арэнда можа лёгка пацягнуць на 600-1000 еўра. Таму частка праз нейкі час вяртаецца і з эканамічных прычын. У Беларусі айцішнік — гэта вельмі забяспечаны чалавек на агульным фоне, а там такой розніцы няма».

НR-менеджар кажа, што праз усе негатыўныя змены, якія адбываюцца на рынку, увайсці ў ІТ навічкам стала значна складаней.

«Цяпер кампаніі мала зацікаўлены ў джунах. Сёння хапае мідлаў (спецыялістаў сярэдняга ўзроўню) і сеньёраў, якія знаходзяцца ў пошуках працы, бо іх кампанія рэлакавалася, а чалавек з'язджаць не хоча ці, наадварот, хоча вярнуцца. Дасведчаны спецыяліст працу знойдзе, часам гэта можа быць лэвэл даўн па аплаце, але ўсё адно гэта будуць добрыя грошы», — кажа спецыяліст.

«Каворкінг замест кароўніка». Эксперты высмеялі ідэю IT-вёскі, якую прапануе рэжым

Пры гэтым ён не адмаўляе, што калі ў чалавека ёсць талент і жаданне, то ён зможа знайсці сябе ў ІТ і цяпер. Проста шлях стаў больш складаным.

«Джунам трэба быць гатовымі да таго, што трэба будзе працаваць нейкі час за 300—400 даляраў у месяц, а калі ўжо пашанцуе, то заробак будзе расці, але ўжо не так, як гэта было гады тры таму. Людзей, якія скончылі нейкія курсы ці ВНУ, становіцца ўсё больш, а працоўных месцаў, наадварот, менш. Таму цалкам лагічна, што прабіцца будзе няпроста, а заробкі могуць быць больш сціплыя».

Якія заробкі прапануюць па вакансіях?

Адна з самых высокіх указаных зарплат у раздзеле вакансій на dev.by — 5000—7000 даляраў. Столькі гатовы плаціць спецыялісту ўзроўню сеньёр з досведам працы ад пяці гадоў і англійскай мовай узроўню В2.

Сярод прапаноў для мідлаў можна знайсці вакансію з зарплатай $2200—2400. Столькі гатовы плаціць супрацоўніку, у якога ёсць досвед працы ў ІТ ад трох гадоў, два з якіх мусяць быць па працы з Yii2. Англійскую, мяркуючы па апісанні, дастаткова ведаць на ўзроўні пачаткоўца.

Для джуніяраў прапановы таксама сустракаюцца, але абяцаныя заробкі сапраўды невысокія — ад 300 даляраў у месяц.

У адной з вакансій айцішніку-пачаткоўцу з досведам працы ад шасці месяцаў абяцаюць зарплату ў памеры ад $40 да 1500 даляраў. Апроч невялікага досведу працы ў ІТ, ад яго патрабуецца сярэдні ўзровень валодання англійскай мовай.