«Казлы» і «стукачы» ў беларускай палітыцы. Вялікае інтэрв’ю "Белсата" з Мікалаем Статкевічам

Палітык Мікалай Статкевіч у інтэрв’ю «Белсату» гаворыць пра аб’яднанне апазіцыі, пра здраду і «стукацтва», пра мужнасць беларусаў, будучыя фальсіфікацыі ды намер дамагчыся скасавання сёлетніх выбараў.



Мікалай Статкевіч. Фота sputnik.by

Нечаканае вызваленне

«Я не ведаў, што мяне выпускаюць, таму сабраў усе свае «зэкаўскія багацці», усе рэчы. А калі ўжо ехаў аўтобусам і размаўляў па тэлефоне са сваімі роднымі, сказаў, што мяне вызвалілі, а самазванца «нахілілі». Увесь аўтобус заціх. Адчувалася атмасфера страху, вось да чаго давялі грамадства. Праўда, калі выходзіў, некаторыя ўсміхаліся, адзін мужчына нават сказаў, што ганарыцца тым, што бачыў мяне. А на выхадзе раптам такі кантраст: некалькі соцень вольных годных людзей! Гэта быў такі станоўчы шок».

Пра выбары

«Папярэднія выбары фальсіфікаваліся. Але там прынамсі быў відавочна апазіцыйны кандыдат, які быў гатовы адстойваць інтарэсы і агучваць прынцыповую пазіцыю прынамсі тых 30 % выбарнікаў, якія маюць дэмакратычныя перакананні. Цяпер сфабрыкавалі ўжо бюлетэнь. Шляхам розных маніпуляцый зрабілі такім чынам, што ў бюлетэні такога чалавека няма. Каб выпусцілі раней — я мог паўплываць на сітуацыю, звярнуцца да людзей, каб падтрымалі, напрыклад, Анатоля Лябедзьку».

Грошы для Лукашэнкі

«Я не веру ў дэмакратызацыю гэтага рэжыму, бо ён тады разваліцца, калі пачне рабіць штосьці ў гэтым кірунку і яны гэта разумеюць. Яны выпусцілі палітвязняў, каб атрымаць грошы ад Захаду і адначасова з той самай мэтаю напалохаць Расію.

Як мінімум, расейская грашовая дапамога будзе. Мне тэлефанавалі расейскія журналісты і бралі каментар — я зразумеў, што там вельмі напалоханыя, маўляў, Лукашэнка сыходзіць на Захад. Я кажу: супакойцеся, куды ён ад вас падзенецца, калі 20 % ВУП — гэта расейскія датацыі, калі ўвесь расейскі экспарт — гэта нашая неканкурэнтаздольная прадукцыя ў Расею, або нафтапрадукты з вашай таннай нафты на Захад. Больш нічога не засталося, толькі калій, але гэтага мала».

Гэта не свабода — гэта 8 гадоў нагляду

«У Ленінскім РУУСе мне паведамілі, што на мяне будзе накладзены прафілактычны нагляд на 8 гадоў. Гэта дастаткова мяккая форма нагляду, але гэта ўсё ж нагляд, 8 гадоў я не буду мець права балатавацца на выбарах і выпадку трох адміністратыўных спагнанняў за год (а гэта ведаеце як лёгка робіцца), то будзе прэвентыўны нагляд. А гэта — «хатняя хімія». З дому ноччу не выходзіць, падпіска аб нявыездзе, ноччу будуць хадзіць грукаць ботамі, правяраць, ці я на месцы, ды ціснуць, каб я з’ехаў. Мяне, па сутнасці, выпусцілі ўмоўна і «падвесілі». Лукашэнка мае магчымасць у любы момант вярнуць мяне назад».

Перамога ў кішэні

«Выбары будуць прызнаныя Захадам несумленнымі і недэмакратычнымі. Але Лукашэнка робіць усё магчымае, каб у справаздачы былі словы «ёсць значны прагрэс ». А гэта значыць, што трэба заахвоціць: зняць санкцыі, кантактаваць, весці справы. А прагрэс будзе ў тым, што магчыма нават будуць лічыць бюлетэні. А калі ў бюлетэні няма сапраўднага апазіцыйнага кандыдата, калі людзі праз гэта не пойдуць на выбары, калі ёсць 30 % галасоў з папярэдняга галасавання, калі зменшылі на тысячу колькасць выбарчых участкаў, асабліва на вёсках (гэта значыць, што ўрны паедуць па хатах і калі нават не даедуць — гэта будзе адзінадушнае галасаванне), то чаму б не паказаць міжнародным назіральнікам, як лічаць бюлетэні, калі перамога ў кішэні?»

Я буду патрабаваць скасавання гэтых выбараў

«Хадзіць на такія выбары ня мае сэнсу. Трэба патрабаваць нармальныя выбары, паўторныя, з рэгістрацыяй кандыдатаў. Мяне пазбавілі правоў, маю ініцыятыўную групу незаконна не зарэгістравалі. Людзі папярэджвалі: а што калі выпусцяць Статкевіча? Вось мяне выпусцілі. Яны мелі права збіраць подпісы. Я лічу, што парушаныя мае правы і таму я буду патрабаваць скасавання гэтых выбараў і вяртання да пачатку выбарчага працэсу. Я буду пра гэта казаць гучна і публічна, спадзяюся, да мяне далучацца іншыя выбарнікі».

«Казлы» і «стукачы»

«Я не ведаю асабіста Таццяну Караткевіч, але ведаю, што за ёй стаіць іншы палітык. Я ведаю, што гэты палітык здрадзіў у крытычнай сітуацыі, здрадзіў дэмакратыі, сваёй камандзе пры тым публічна. Майго досведу хапае, каб разумець: гэта ганьба найвышэйшая. А перад ёй яшчэ маленькая ганьба ёсць. Гэта — згадзіцца падпісаць адну паперу. Гэта ў турме ёсць так званы «актыў», іх называюць там «казлы», а сярод звычайных зэкаў — «стукачы». Любы «казёл» — гэта «стукач», але большасць «стукачоў» адмаўляецца рабіцца «казламі» — каб публічна не ганьбіць сябе. А калі пайшоў хтосьці ў «казлы», значыць, і «стукач». Тут нешта падобнае. Мне падаецца, што недасведчанага чалавека проста выкарыстоўваюць. Як я магу падтрымаць кандыдата, калі ён несамастойны?»

Дзякуй за Плошчу

«Я хачу падзякаваць усім, хто падтрымаў мяне ў суботу, усіх, хто падтрымліваў усе гэтыя гады. А галоўнае, хачу падзякаваць усім тым людзям, хто 19 снежня 2010 году выйшлі, каб паказаць, што яны — людзі, яны маюць гонар і годнасць, што яны — беларусы. Гэта ўчынак з вялікай літары. І прашу прабачэння ва ўсіх, каго не здолеў зберагчы ад збіцця, зняволення».

Гутарыла Ганна Аземша, belsat.eu