«Расійцы мусілі б яшчэ лепш зразумець глыбіню той прорвы, куды ляціць іх краіна»
Аляксей Навальны як ніхто іншы ўвасабляў хаця б нейкую надзею на тое, што Расея можа збочыць са сваёй самазабойчай гістарычнай траекторыі. Пуцінскі рэжым гэтую надзею зьнішчыў, піша на «Свабодзе» публіцыст Алесь Чайчыц.
Расея ўсю найноўшую гісторыю рухаецца шляхам павольнага пакутлівага самаразбурэньня, расьцягнутага на дзесяцігодзьдзі. Спачатку быў упарты й неразумны апошні расейскі цар Мікалай, потым прайграная Першая сусьветная вайна, потым самазабойчая грамадзянская вайна, масавы тэрор супраць уласнага насельніцтва ў 20-я і 30-я гады. Пасьля — Другая сусьветная, потым параўнальна мірнае павольнае згасаньне ў «халоднай вайне» супраць Захаду.
Цяпер Расея працягвае вайну ва Ўкраіне, якую расейскія генэралы вядуць гэтак жа, як Другую сусьветную, не шкадуючы жыцьцяў сваіх салдатаў, украінскіх палонных і ў асноўным расейскамоўных усходнеўкраінскіх мірных жыхароў. Ваююць «мяснымі штурмамі», заградатрадамі і штрафбатамі.
Пасярод гэтай вайны расейская дзяржава забіла расейскага Мандэлу Аляксея Навальнага, які як ніхто іншы ўвасабляў хаця б нейкую надзею на тое, што Расея можа збочыць са сваёй самазабойчай гістарычнай траекторыі.
Перад тым гэтая дзяржава, мяркуючы па ўсім, забіла Барыса Нямцова, які мог бы стаць расейскім Вілі Брантам, а яшчэ раней — расейскага Гаўла Андрэя Сахарава (у натуральнасьці ягонай сьмерці сумняваўся нават былы начальнік Пуціна Анатолій Сабчак, які і сам потым памёр пры падазроных абставінах). Адзін за адным гэты цягнік прапускаў паварот за паваротам на сваім шляху ў пекла.
Пакуль расейскае грамадзтва ў сваёй масе не сасьпела да таго, каб чыніць супраціў рэжыму (а досьвед што 1917 году, што 90-х паказвае, што і супраціў той можа прывесьці ўсяго толькі да наступнага кола на той жа сьпіралі), адзіны шанец — уцячы ад Расеі як мага далей, каб гэты калос, падаючы, не пахаваў вас пад сабою.
Глядзіце таксама
Краінам Балтыі, Фінляндыі і Польшчы атрымалася «адкалоцца» ад Расеі цэлымі дзяржавамі. Украіна і Малдова захрасьлі дзесьці пасярэдзіне.
Беларусам пакуль што даводзіцца «адплываць» толькі ў індывідуальным парадку. Таму можна радавацца тым, хто не ў Беларусі. І наўрад ці варта сьпяшацца і вяртацца назад. Ніхто з тых, хто за апошнія сто гадоў пакінуў Беларусь, не шкадаваў пра свой выбар мацней за тых, хто вяртаўся.
Цяпер, калі мінуў першы шок ад навіны пра сьмерць Аляксея Навальнага, расейцы мусілі б яшчэ лепш зразумець глыбіню той маральнай прорвы, куды правалілася і працягвае ляцець іхная краіна. На жаль, нямногія зь іх дастаткова моцныя й мудрыя для гэтага выпрабаваньня.
Нерасейцам, у тым ліку беларусам, здаецца, трохі прасьцей.
У літаратуры пра ГУЛАГ (чытайце Салжаніцына, Шаламава, Юрыя Дамброўскага ці пінчука Юліюса Марголіна) пішуць, як ва ўмовах канцлягеру галоўны інтарэс, жыцьцёвы фокус чалавека засяроджваўся на вельмі вузкіх прымітыўных інтарэсах: грамах хлеба, скрадзенай са сховішча бульбіны ці морквы, прыхаванай на вячэру рыбіны. На тым, каб дажыць да наступнага дня («умри ты сегодня, а я завтра»).
Падобным чынам і вайна радыкальна спрашчае пэрспэктыву. Салдату ў акопе — і ўсім неабыякавым людзям цяпер — не да аналізу і не да рэфлексіі. Свае тут, вораг — там: страляй.
У блізкай будучыні загіне яшчэ шмат людзей — мабыць, і са знаёмых вам, а магчыма, і вы самі. Ня думайце пра гэта і ня думайце пра пасьлязаўтра. У любой незразумелай сытуацыі захоўвайце спакой і дапамагайце Ўкраіне — данатамі, валянтэрствам, інфармацыйнай працай.
У Беларусь, магчыма, вы калісьці вернецеся, а магчыма, і ня вернецеся ніколі. Гэта зараз ня важна. Важна трымацца, гартаваць сілы, дапамагаць Украіне тут і цяпер. Дажыць да заўтра, перамагчы ў гэтай бітве — інакш у наступнай, больш важнай бітве вы дакладна не пераможаце.
Усё зразумела і ўсё чорна-белае, а пытаньне толькі ў
тым, як найлепш і далей дапамагаць фронту ва Ўкраіне. Каб адпомсьціць і за
Навальнага, і за Бучу, і за Вітольда Ашурка ці катаваньні на Акрэсьціна.
Злачынцы за ўсім гэтым стаяць практычна адны і тыя ж.