На поўначы Канады знойдзены рэшткі старажытнага кантынента

Вывучаючы ўзоры кімберлітавых парод, атрыманыя падчас пошукаў радовішчаў дыяментаў, геолагі выявілі фрагмент старажытнай кантынентальнай кары Зямлі — Паўночна-Атлантычнай платформы.

Старажытныя кантынентальныя платформы, або кратоны — гэта стабільныя фрагменты кантынентальнай кары, узрост якіх складае многія мільёны гадоў. Некаторыя з іх і зараз складаюць аснову існых кантынентальных пліт, такіх як Паўночнаамерыканская пліта, але іншыя старажытныя кантыненты раскалоліся на больш дробныя фрагменты і былі перабудаваны доўгай гісторыяй руху літасферных пліт.
Кімберлітавыя пароды ўзнікалі мільёны гадоў таму на глыбіні ад 150 да 400 кіламетраў, а затым пад дзеяннем геалагічных і хімічных сіл падымаліся бліжэй да зямной паверхні. «Для даследчыкаў кімберліты — гэта падземныя ракеты, якія падымаюць пасажыраў да паверхні, — тлумачыць геолаг Універсітэта Брытанскай Калумбіі Мая Капылова (Maya Kopylova). — Пасажыры — гэта суцэльныя кавалкі каменных парод, якія нясуць мноства дэталяў аб умовах, якія назіраюцца далёка пад паверхняй нашай планеты».
Калі Мая Капылова і яе калегі прааналізавалі ўзоры, атрыманыя ў паўднёвай частцы вострава Бафінава Зямля ў Канадскай Арктыцы, яны ўстанавілі, што склад парод адпавядае Паўночна-Атлантычнай платформе, што распалася на часткі каля 150 мільёнаў гадоў назад і вядомая геолагам па асобных участках у Грэнландыі, на паўвостраве Лабрадор і ў паўночна-заходняй частцы Шатландыі. «Мінеральны склад іншых частак паўночнаатлантычнай платформы настолькі ўнікальны, што нельга было памыліцца, — пішуць навукоўцы ў артыкуле, якую апублікаваў Journal of Petrology. — Пацвердзіць сувязь было лёгка. У суседніх старажытных кратонах у Паўночнай Канадзе — у Паўночным Квебеку, Паўночным Антарыё і ў Нунавуце — цалкам іншыя мінералагічныя склады».
Кімберлітавыя керны, дзякуючы якім было зроблена адкрыццё, былі прадастаўлены навукоўцам геолагавыведнай кампаніяй Peregrine Diamonds (у 2018 годзе набыта кампаніяй De Beers). Гэта вельмі дарагія ўзоры. «Нашы партнёры дэманструюць вялікую добрую волю, падаючы Універсітэту Брытанскай Калумбіі ўзоры, якія дазваляюць праводзіць фундаментальныя даследаванні і навучаць аспірантаў, — кажа Мая Капылова. — У сваю чаргу, даследаванні ўніверсітэта даюць кампаніі інфармацыю аб алмазаноснай мантыі, якая з’яўляецца ключавой для мапавання часткі кратона з больш высокім утрыманнем, каб забяспечыць паспяховую здабычу».
Паводле Pro Science