У Баку прайшлі масавыя паліцэйскія аблавы на геяў

«Я тут яшчэ не жыў нармальным жыццём, у мяне нічога няма, акрамя хворай маці», — кажа адзін з пацярпелых падчас рэйду мужчына па імені Руфат. Сваё сапраўднае імя ён называць прэсе адмовіўся — па зразумелых прычынах.

«»

З Бі-бі-сі ён размаўляе па тэлефоне. Ён плача і вельмі напалоханы: «У мяне таксама ёсць права на жыццё», — кажа ён.
«22 верасня пастукалі ў дзверы, — успамінае Руфат. — Мы не адкрылі, бо ведалі, што аднаго з нашых сяброў ужо затрымалі. У кватэры нас было двое. Я паглядзеў у вочка і ўбачыў шмат паліцэйскіх і яшчэ аднаго майго сябра ў кайданках».
Па словах Руфата, калі ён адчыніў дзверы, паліцыянты адразу надзелі на іх кайданкі, а на просьбы патлумачыць прычыну рэйду, адказалі, што «не абавязаны перад ім даваць справаздачу"».
Усіх затрыманых, як распавядае Руфат, адвезлі ў аддзяленне паліцыі і развялі ў розныя пакоі для допыту:
«Спачатку допыт, якякой дзейнасцю займаецеся. Я сумленна ім сказаў, што я артыст».

Чатыры дні ў сутарэннях

У паліцэйскім участку траіх затрыманых спусцілі ў сутарэнни і зноў развялі па розных камерах, дзе Руфата пратрымалі некалькі дзён, у нейкі момант запатрабаваўшы, каб ён паказваў на іншых сваіх сяброў-геяў.
«Прывялі аднаго майго прыяцеля, з якім я часам бачыўся, — я зрабіў выгляд, што яго не ведаю», — кажа ён.
Увесь гэты час, па словах Руфата, яго маці не ведала, дзе ён знаходзіцца, і думала, што ён прапаў. Патэлефанаваць дадому маладому чалавеку дазволілі толькі перад самым вызваленнем.
Паводле яго слоў, аднаго з сяброў вызвалілі адразу, у першы ж дзень, але сам ён знаходзіўся ў зняволенні чатыры дні, а яшчэ адзін з яго прыяцеляў да гэтага часу сядзіць у тых сутарэннях. Руфат распавядае, што ў паліцыі яго збівалі, а акрамя таго, яму вядома яшчэ пра некалькі дзясяткаў падобных затрыманняў.

«Не апранайцеся як геі»

«Пачалося ўсё не цяпер, а 10 дзён таму, увечары, калі на працягу дзвюх-трох гадзін затрымалі некалькі дзясяткаў чалавек — гомасэксуалістаў і транссэксуалаў», — распавядае ЛГБТ-актывіст Фарыд.
«Лавілі ў тых месцах, дзе яны звычайна збіраюцца і сустракаюцца — некаторых проста жорстка білі і адпускалі, іншых везлі ў аддзяленне», — працягвае ён.
Таксама паліцыя наведалася ў начныя клубы, дзе лавілі геяў, якія займаюцца прастытуцыяй.
«Але стараліся ў самі клубы не заходзіць, лавілі звонку», — распавядае Фарыд.
Паводле яго слоў, гэта адбывалася ў Насімінскім, Бінагадзінскім і Сабаільскім раёнах азербайджанскай сталіцы.
Як распавядае Фарыд, з затрыманых паліцэйскія патрабавалі хабар за вызваленне, а таксама ставілі ўмову, каб геі не з'яўляліся ў цэнтры горада і ў месцах, дзе шмат людзей. Акрамя таго, патрабавалі, каб тыя не апраналіся «такім чынам, каб была зразумелая іх сексуальная арыентацыя».

Арыентацыя як «непавага да навакольных»

Кіраўнік прэс-службы МУС Азербайджана палкоўнік Эхсан Західаў абверг абвінавачанні ў хабарах, і заявіў што прычынай рэйду сталі шматлікія скаргі жыхароў горада.
Некаторыя медыя і асобныя людзі прадстаўляюць усе так, быццам паліцыя перасьледуе сэксуальныя меншасці. На самай жа справе гэта не так», — кажа ён.
«Той, хто робіць гэта таемна, чыё асабістае жыццё не выклікае ні ў каго пратэсту, — да іх паліцыі няма ніякай справы, — кажа Західаў. — Тыя ж, чые паводзіны дэманстратыўныя, становяцца прычынай для раздражнення навакольных, прычынай для скаргаў, з тымі паліцыя змагаецца».
Па словах Західава, прычынай рэйду сталі падобныя скаргі і «непавага да навакольных» з боку прадстаўнікоў ЛГБТ. Ён таксама адхіліў заявы аб катаваннях і заявіў, што шмат хто з затрыманых уяўлялі сабой «пагрозу для здароўя іншых людзей».
Паводле яго слоў, некаторых прадстаўнікоў ЛГБТ-супольнасці паліцыя адпраўляла ў Рэспубліканскі цэнтр па барацьбе са СНІДам, дзе ў пецярых быў выяўлены ВІЧ і сіфіліс, а яшчэ ў аднаго — толькі ВІЧ.
Ні азербайджанскі Цэнтр па барацьбе са СНІДам, ні Міністэрства аховы здароўя краіны не пракаментавалі гэтую інфармацыю.

Не руцінны рэйд

«Мы даведаліся аб тым, што адбылося, са СМІ і спачатку вырашылі, што гэта руцінны рэйд супраць ЛГБТ, якія былі раней, але тут нам у закрытую групу ў Facebook сталі ў мностве пісаць геі — пра тое, што іх або іх сяброў затрымлівала ў горадзе паліцыя», — распавядае прадстаўнік праваабарончай арганізацыі Minority Azerbaijan Гюльнара Мехціева.
«Было ясна, што затрымліваюць самых розных людзей — як трансгендэраў, так і геяў, нават тых, хто не звязаны з сэкс-паслугамі, а працуюць на звычайнай працы», — працягвае яна.
Па словах Мехціевай, са скаргаў становіцца зразумела, што людзей затрымлівалі каля паўночы, адводзілі ў паліцэйскія ўчасткі і там штрафавалі.
Мехціева сцвярджае, што гэта першы выпадак пераследу прадстаўнікоў ЛГБТ-супольнасці Азербайджана падобнага маштабу.
«Раней былі выпадкі, калі ў трансгендэраў, якія займаліся сэкс-паслугамі, ўзнікалі праблемы з паліцыяй, але падобны рэйд быў праведзены ўпершыню», — кажа яна.
Паводле справаздачы грамадскай арганізацыі ILGA-Europe [Міжнароднай асацыяцыі лесбіянак, геяў, бісэксуалаў, трансгендэраў і интерсексуалов], Азербайджан займае апошняе 49-е месца сярод еўрапейскіх краін у рэйтынгу абароненасці сэксуальных меншасцяў.
Па дадзеных арганізацыі, у Азербайджане сур'ёзна не хапае сховішчаў для пацярпелых ад гвалту прадстаўнікоў ЛГБТ, а ў грамадстве распаўсюджаная негатыўная рыторыка ў іх адрас; у дачыненні да гэтых людзей здзяйсняюцца злачынствы, яны ніяк не абароненыя законам, і нават у сям'і разлічваць на падтрымку ім часцей за ўсё не прыходзіцца.
Магеррам Зейналаў, Бі-бі-сі