Алесь Бяляцкі: “Нашая праўдзівая вясна — яшчэ наперадзе”
У 1996–1997 гадах штотыдзень у дзяржаўнай беларускай газеце “Літаратура і Мастацтва” друкаваліся калонкі Алеся Бяляцкага, які на той час з’яўляўся дырэктарам Літаратурнага музея Максіма Багдановіча ў Мінску, але ўжо стварыў праваабарончую ініцыятыву, якая тады назывался “Вясна-96”.
Алесь Бяляцкі ў 1990-я гады
Гэты тэкст напісаны Алесем Бяляцкім непасрэдна вясной 1996 года, калі ў Беларусі распачаліся рэпрэсіі. З таго часу мінула 17 гадоў, але тэкст застаецца надзіва актуальным.
“Даўно не было такой зімы, як сёлета.
Але пасля кожнай, нават самай працяглай і снежнай зімы надыходзіць вясна. Нашыя класікі любілі параўноўваць з ёй адраджэнне беларускага народа:
Дык ідзі да нас, жаданая,
Ідзі,
Раскатурхай нашу дрэму,
Абудзі!
— прасіў вясну Якуб Колас у 1912 годзе.
Прайшло тры пакаленні, і ў 1988 годзе Алег Мінкін напісаў:
Прыйдзі, вясна!
Вярні нам славу
І цеплыню далёкіх дзён!
Сарві з зямлі магільны саван!
Здымі са спячых душ заклён!
Вось такая зацяжная ідзе ў беларусаў вясна. Ці гэта яшчэ прадвесне? Адно, што можна пэўна сказаць, аглядаючы гэтую перманентную вясну народа з працяглымі лютымі прымаразкамі — спыніць
нацыянальнае адраджэнне немагчыма. Яго можна запаволіць, ужыўшы гвалт, яго можна абылгаць, зняважыць, але чым вышэйшыя лёдавыя заторы, тым з гучнейшым трэскам яны развальваюцца ад веснавой
паводкі.
Той-сёй з горыччу гаворыць, што сёння для беларусаў апошні шанц. Няпраўда. Наш шанц — гэта нашая беларуская праца. Усё залежыць ад таго, наколькі рупліва і паслядоўна мы робім яе, ад таго,
наколькі стане ў нас духу і цягавітасці. Пад ляжачы камень вада не цячэ.
Будзем назапашваць сілы, умацоўваць набытае і з аптымізмам глядзець наперад. Нашая праўдзівая вясна — яшчэ наперадзе.
Алесь Бяляцкі ЛіМ, 12 красавіка 1996 года”.
Праваабарончы цэнтр «Вясна»— няўрадавая праваабарончая арганізацыя, створаная ў красавіку 1996 году падчас масавых акцыяў пратэсту
дэмакратычнай апазіцыі ў Беларусі, якая пасля арыштаў удзельнікаў дэманстрацыяў займалася дапамогай арыштаваным і іх сем’ям. Таму першапачаткова арганізацыя мела назву
“Вясна-96”. 15 чэрвеня 1999 году была зарэгістравана як Грамадскае аб’яднанне “Праваабарончы цэнтр “Вясна”. У 2003 годзе за ўдзел у
назіранні падчас прэзідэнцкіх выбараў 2001 году Праваабарончы цэнтр “Вясна” быў беспадстаўна пазбаўлены дзяржаўнай рэгістрацыі. 6 сакавіка 2004 году ПЦ “Вясна” быў
прыняты ў Міжнародную федэрацыю за правы чалавека (FIDH), а ў 2007 годзе Алесь Бяляцкі быў абраны віцэ-прэзідэнтам FIDH.