Фрыдман: Лукашэнкаўская Беларусь — гэта частка гібрыднай вайны супраць Захаду

Пасля нападу на паплечніка Навальнага Леаніда Волкава антырасійская, а таксама і антыбеларуская рыторыка ў краінах Балтыі стане мацнейшай. Тых людзей, якія прыехалі з Беларусі і Расіі, частка літоўскага грамадства ўжо ўважае патэнцыйнымі ворагамі. І гэтая тэндэнцыя ў святле апошніх падзей можа толькі ўзмацніцца. 

Палітычны аглядальнік Аляксандр Фрыдман у каментары «Филину» тлумачыць, чаму апанентам рэжыму за мяжой трэба дбаць пра сваю бяспеку.

— У Літве быў здзейснены напад на блізкага паплечніка Навальнага Леаніда Волкава. Пра што гаворыць гэтая гісторыя? І ці варта вядомым беларусам, да якіх улады Беларусі маюць вялікія прэтэнзіі, падумаць пра сваю бяспеку?

— Канечне, варта. Трэба разумець, што нейкіх чырвовых рысаў у гэтым пытанні даўно няма. Ёсць такая рэч — рацыянальныя паводзіны.

Сапраўды, нейкай небяспекі з боку Волкава для расійскіх уладаў няма. Але яны на яго вельмі нервова рэагуюць, на ягоныя радыкальныя выступы. І калі ён дае свае каментары прэсе, то што тут можна сказаць? Гэта досыць маргінальная палітычная фігура, якая асаблівай папулярнасцю нават у Расіі не карыстаецца.

Але расійскія дыпламаты з нагоды ягоных выступаў выказваюць пратэст. Ужо быў шэраг такіх выпадкаў, калі рабіліся пратэсты з-за нейкіх інтэрв’ю з Волкавым. Відавочна, што да гэтага чалавека ў расійскіх уладаў асабістае стаўленне. Не толькі з палітычнага пункту гледжання, але і асабістая гісторыя.

І выключаць тут абсалютна нічога нельга. Тут могуць быць самыя розныя варыянты. Гэта і напады, і нават забойствы. Я б тут нічога не выключаў. Гэта тыя рэчы, пра якія не хочацца думаць, гэта зразумела. І тым не менш гэта ўсё трэба ўспрымаць сур’ёзна.

Расія, а разам з ёй і рэжым Лукашэнкі, вядуць гібрыдную вайну. Лукашэнкаўская Беларусь — гэта частка гібрыднай вайны супраць Захаду. І гэтая вайна толькі абвастраецца, таму нічога выключаць не трэба.

Што мы ўвогуле можам выключаць пасля таго, што адбылося з Пратасевічам? Яны даслалі вельмі выразны сігнал яшчэ ў 2021-м, калі яны захацелі яго захапіць, і ў іх гэта атрымалася.

Што можа прымусіць Лукашэнку паводзіць сябе з палітвязнямі больш асцярожна?

Сітуацыя з Волкавым нагадвае нядаўнюю гісторыю з грамадзянамі Малдовы, якія ў Парыжы малявалі зоркі Давіда. Расія часам выкарыстоўвае ў сваіх мэтах яўных непрафесіяналаў. Але так, каб усім было зразумела, што за гэтым стаіць яна. І ў Францыі яна вельмі хацела, каб там зразумелі, чыіх рук гэта справа.

Так і тут, магчыма, задзейнічалі нейкіх актывістаў, але пры гэтым Расія дэманструе: мы дзейнічаем на вашай тэрыторыі, мы напалі на зусім нешараговага чалавека, які ў вас жыве. Захацелі і напалі.

Што датычыць рэакцыі літоўскага боку, тых жа міністра замежных спраў Ландсбергіса і прэзідэнта Наўседы, то яны былі надзвычай эмацыйныя. Але адна справа — словы, і зусім іншае — дзеянні.

Новая хваля рэпрэсій — адкрытая помста сваякам «ворагаў народа»

Канечне, Літве такім чынам прадэманстравалі яе слабасць і яе абмежаваныя магчымасці, а таксама факт дзейнасці розных расійскіх сілаў на яе тэрыторыі. А калі ёсць такія ўколы, то варта чакаць і адказаў на іх.

А адказ тут можа быць такі, што антырасійская, а таксама і антыбеларуская рыторыка стане мацней. Тых людзей, якія прыехалі з Беларусі і Расіі, частка літоўскага грамадства ўжо ўважае патэнцыйнымі ворагамі. І гэтая тэндэнцыя ў святле апошніх падзей можа толькі ўзмацніцца. 

— У беларускім СІЗА памёр грамадзянін Літвы. Як вядома, многія літоўцы працягваюць карыстацца магчымасцю бязвізавага ўезду ў Беларусь, чым ганарацца ўлады. Ці можа гэта гісторыя неяк паўплываць на дадзеную сферу дачыненняў паміж краінамі?

— Я думаю, што людзі, якія такім чынам едуць у Беларусь, мала цікавяцца палітыкай. Нехта з іх, магчыма, нават спачувае Лукашэнку. А нехта едзе выключна дзеля эканамічнай выгады. Тыя, хто ўспрымае лукашэнкаўскі рэжыі нават у якасці патэнцыйнай небяспекі, яны туды проста не паедуць. Бо ведаюць, што кожная такая спроба можа скончыцца вельмі дрэнна.

У Беларусі ў няволі памёр грамадзянін Літвы

Тут ёсць яшчэ адзін важны момант. Раней да замежнікаў ставіліся больш асцярожна. Бо ведалі, калі раптам што здарыцца з замежным грамадзянінам у Беларусі, адразу пачнецца шум, крытыка.

То-бок, яшчэ нядаўна стаўленне да замежнікаў было савецкім. У СССР была пільная ўвага да замежнікаў або вядомых за межамі дысідэнтаў, якія знаходзіліся за кратамі. Бо ведалі, які скандал будзе ў выпадку чаго.

Гэта паказвае, у якім стане знаходзіцца гэты рэжым. Відавочна, Лукашэнка сыходзіць з таго, што адносіны з Захадам ужо не палепшацца. Не будзе ў яго нейкага паляпшэння стасункаў. Таму і няма больш ранейшага стаўлення да замежнікаў.

А што тычыць тых, хто прыязджае ў Беларусь, у тым ліку заходнікаў, яны павінны разумець, што могуць стаць патэнцыйнымі закладнікамі.

Сёння ў Германіі шмат пішуць пра нямецкага грамадзяніна, які ўжо некалькі тыдняў знаходзіцца за кратамі ў Расіі за некалькі грамаў марыхуаны. У Маскве цудоўна ведаюць, што Германія будзе шукаць спосабы вызваліць, абмяняць яго. То чаму не скарыстацца такой магчымасцю?

Фрыдман: Лукашэнка ўжо падпісаў сабе гістарычны прысуд

— А ці не пачынае Беларусь у вачах Захада, заходняй прэсы выглядаць еўрапейскай КНДР, куды можна прыехаць па справах і ў выніку памерці за кратамі?

— Пакуль да гэтага не дайшло, калі казаць пра заходнюю прэсу. Пра гэтую літоўскую гісторыю шмат пішуць у Літве, быў шэраг перадруковак у заходніх выданнях. Але гэта літоўскі грамадзянін, гэта ў пэўным сэнсе лакальная гісторыя.

Калі б нешта падобнае здарылася з грамадзянінам ЗША, Германіі, Францыі ці Вялікабрытаніі, то такі імідж, безумоўна, з’явіўся б. Зрэшты, гэты вобраз еўрапейскай КНДР не такі і далёкі ад рэчаіснасці ва ўспрыняцці.

Публікацыі пра беларускую рэчаіснасць, якія з’яўляюцца ў заходняй прэсе, яны ідуць у гэтым кірунку. Паўночная Карэя, зразумела, гэта ўжо зусім экстрэмальны варыянт. Але вектар менавіта такі.