Ліз Трас — новы прэм'ер Вялікабрытаніі. Што пра яе вядома

Сёння стала вядома, што новым кіраўніком кансерватыўнай партыі і новым прэм'ер-міністрам Вялікабрытаніі стала Ліз Трас. Назбіралі цікавыя факты пра яе.

Ва ўзросце сямі гадоў Ліз Трас сыграла ролю Маргарэт Тэтчар на імітацыі ўсеагульных выбараў у сваёй школе.
Але ў адрозненне ад прэм'ер-міністра, якая атрымала ашаламляльную перамогу ў 1983 годзе, Ліз Трас тады не дасягнула поспеху.
Праз шмат гадоў спадарыня Трас згадвала: «Я скарысталася шанцам і выступіла са шчырай прамовай на выбарах, але ў выніку атрымала нуль галасоў. Я нават не галасавала за сябе».
Праз трыццаць дзевяць гадоў яна выкарыстоўвае шанец па-сапраўднаму зрабіць так, як Жалезная лэдзі, і стаць лідарам кансерватараў і прэм'ер-міністрам.
Міністр замежных спраў саступіла Рышы Сунаку ва ўсіх пяці турах галасавання дэпутатаў-торы.
Але выбары сярод членаў партыі выйграла менавіта Ліз Трас. Яна захавала вернасць Барысу Джонсану ў самыя змрочныя дні яго прэм'ерства.
Шмат у чым яна не з'яўляецца звычайнай торы.
Мэры Элізабэт Трас нарадзілася ў Оксфардзе ў 1975 годзе. Яна назвала свайго бацьку, прафесара матэматыкі, і сваю маці, медсястру, «левымі».
Будучы маладой дзяўчынкай, яе маці ўдзельнічала ў маршах кампаніі за ядзернае раззбраенне, арганізацыі, якая катэгарычна выступала супраць рашэння ўрада Тэтчар дазволіць размяшчэнне ядзерных боегаловак ЗША на захад ад Лондана.
Сям'я пераехала ў Пэйслі, на захад ад Глазга, калі спадарыні Трас было чатыры гады.
У размове з BBC «Radio 4 Profile» яе брат сказаў, што сям'я любіла настольныя гульні, але маладая Ліз Трас ненавідзела прайграваць і часцей знікала, чым рызыкавала не выйграць.
Пазней сям'я пераехала ў Лідс, дзе Ліз вучылася ў дзяржаўнай сярэдняй школе Roundhay. Яна апісала, што бачыла «дзяцей, якія пацярпелі няўдачу і былі падведзены нізкімі чаканнямі» падчас свайго знаходжання там.
Некаторыя з сучаснікаў спадарыні Трас у Roundhay аспрэчвалі яе апісанне школы, у тым ліку журналіст «Guardian» Марцін Пенгеллі, які пісаў: «Магчыма, яна выбарачна выкарыстоўвае сваё выхаванне і выпадкова ганіць школу і настаўнікаў, якія яе выхоўвалі, дзеля простай палітычнай выгады».
Якой бы ні была яе адукацыя, спадарыня Трас паступіла ў Оксфардскі ўніверсітэт, дзе вывучала філасофію, палітыку і эканоміку і брала актыўны ўдзел у студэнцкай палітыцы, першапачаткова за ліберал-дэмакратаў.
На канферэнцыі партыі ў 1994 годзе яна выказалася за адмену манархіі, сказаўшы дэлегатам у Брайтане: «Мы, ліберал-дэмакраты, верым у магчымасці для ўсіх. Мы не верым, што людзі нараджаюцца, каб кіраваць».
У Оксфардзе Ліз Трас перайшла да кансерватараў.
Пасля заканчэння навучання працавала бухгалтарам у кампаніях «Shell» і «Cable & Wireless», а ў 2000 годзе выйшла замуж за калегу-бухгалтара Х'ю О'Ліры. У пары двое дзяцей.
На ўсеагульных выбарах 2001-га Трас была кандыдатам ад торы, але прайграла, потым пацярпела яшчэ адно паражэнне ў 2005 годзе.
Але, паколькі яе палітычныя амбіцыі не паслабіліся, у 2006 годзе яна была абрана членам савета ў Грынвічы на паўднёвым усходзе Лондана, а з 2008 года таксама працавала ў правацэнтрысцкім аналітычным цэнтры «Reform».
Лідар кансерватараў Дэвід Кэмеран уключыў Ліз Трас у свой спіс прыярытэтных кандыдатаў на выбарах 2010 года, і яна была абрана на бяспечнае месца ў паўднёва-заходнім Норфалку.
Але Трас хутка сутыкнулася з барацьбой супраць адмены выбару з боку асацыяцыі торы пасля таго, як высветлілася, што некалькі гадоў таму ў яе быў раман з дэпутатам ад торы Маркам Філдам.
Спроба адхіліць яе правалілася, і Трас выйграла месца больш чым у 13 000 галасоў.
Разам з чатырма іншымі членамі парламента ад кансерватараў, абранымі ў 2010 годзе, яна стала аўтарам кнігі «Брытанія без кайданоў», у якой рэкамендавана адмяніць дзяржаўнае рэгуляванне для ўмацавання пазіцыі Вялікабрытаніі ў свеце, адзначаючы яе як вядомага прыхільніка палітыкі свабоднага рынку.
У 2012 годзе, крыху больш чым праз два гады пасля таго, як стала дэпутатам, яна ўвайшла ва ўрад у якасці міністра адукацыі, а ў 2014 годзе была павышана да міністра аховы навакольнага асяроддзя.
На канферэнцыі кансерватараў у 2015 годзе Ліз Трас высмеялі за выступленне, у якім яна палымяным голасам сказала: «Мы імпартуем дзве траціны нашага сыру. Гэта ганьба».
Менш чым праз год адбылася, магчыма, самая вялікая палітычная падзея за пакаленне — рэферэндум аб ЕС.
Спадарыня Трас выступала за тое, каб застацца, напісаўшы ў газеце «Sun», што Brexit будзе «патройнай трагедыяй — больш правіл, больш формаў і больш затрымак пры продажы ў ЕС».

Аднак пасля таго, як яе бок прайграў, яна змяніла сваё меркаванне, сцвярджаючы, што Brexit даў магчымасць «патрэсці тое, як усё працуе».
Падчас прэм'ерства Тэрэзы Мэй яна працавала міністрам юстыцыі, перш чым стаць галоўным сакратаром міністэрства фінансаў.
Калі Барыс Джонсан стаў прэм'ер-міністрам у 2019 годзе, Ліз Трас была пераведзена на пасаду сакратара па міжнародным гандлі — працу, якая азначала сустрэчу з сусветнымі палітычнымі лідарамі.
У 2021 годзе ва ўзросце 46 гадоў яна перайшла на адну з самых высокіх пасад ва ўрадзе — міністра замежных спраў, на месца Дамініка Рааба.
У гэтай ролі яна імкнулася вырашыць складаную праблему Пратакола аб Паўночнай Ірландыі, адмяніўшы часткі здзелкі ЕС і Вялікабрытаніі пасля Brexit — крок, які ЕС жорстка крытыкаваў.
Яна дамаглася вызвалення двух грамадзян Вялікабрытаніі і Ірана, якія былі арыштаваны і затрыманы.
І калі ў лютым Расія ўварвалася ва Украіну, яна заняла жорсткую пазіцыю, настойваючы на тым, што ўсе сілы Уладзіміра Пуціна павінны быць выцеснены з краіны.
«Калі мы не спынім Пуціна ва Украіне, пад пагрозай акажуцца іншыя краіны: краіны Балтыі, Польшча, Малдова — і гэта можа скончыцца канфліктам з НАТА. Мы гэтага не хочам. Таму так істотна зараз ісці на ахвяры», — сказала Трас у адным з публічных выступленняў.
«Эпоха ўзаемадзеяння з Расіяй скончылася. Нам патрэбны новыя падыходы да падтрымання бяспекі Еўропы, заснаваныя на здольнасці да супрацьдзеяння, абароне», — працягнула Трас.
Трас абяцае, што пры гэтым свой уклад Вялікабрытанія ў павышэнне абараназдольнасці Еўропы абавязкова ўнясе: адзін з пунктаў праграмы Трас — павелічэнне ваенных асігнаванняў з 2,1% да 3% ВВП. Праўда, толькі да 2030 года. Цяпер Вялікабрытанія траціць на ваенныя патрэбы ў пералічэнні на долары каля 60 мільярдаў, і гэта больш, чым любая другая краіна НАТА, акрамя, вядома, ЗША.
Да таго ж Трас абяцае, што Брытанія прыме самы актыўны ўдзел у пасляваенным аднаўленні Украіны, а прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі будзе першым замежным лідарам, якому яна патэлефануе пасля таго, як стане прэм'ер-міністрам.
Але яна сутыкнулася з крытыкай за падтрымку людзей з Вялікабрытаніі, якія хацелі ваяваць ва Украіне.
У адказ на тое, як яна будзе змагацца з крызісам кошту жыцця, Трас заявіла, што сканцэнтруе свае намаганні на «зніжэнні падатковай нагрузкі, а не на раздачы падачак».
Некаторыя мяркуюць, што спадарыня Трас праз яе ўборы, напрыклад, футравы капялюш і белы бант, спрабуе пераймаць стыль іншай фаварыткі торы — місіс Тэтчар. Трас аспрэчыла гэта, сказаўшы «GB News»: «Гэта вельмі непрыемна, што жанчын-палітыкаў заўсёды параўноўваюць з Маргарэт Тэтчар, а мужчын-палітыкаў не параўноўваюць з Тэдам Хітам».
Але такія параўнанні, магчыма, не з'яўляюцца відавочным недахопам, калі гаворка ідзе пра падтрымку членаў Кансерватыўнай партыі.