«Стаю пад бураю адна, з глыбокай верай, што ўстою». Да Дня народзінаў Ларысы Геніюш
У яе вачах уся надзея беларускага народа, у яе словах – яго няскоранасць, у ейным лёсе – яго пакуты. У дзень народзінаў Ларысы Геніюш згадваем яе легендарныя выказванні.
Ларыса Геніюш
Пра творчасць
«Быць паэтам знача ня толькі любоў зьняволеных землякоў, але й помста сільных ворагаў нашай зямлі і свабоды».
Пра родную мову
Сёньня на пласе родная мова.
Вырваць жывую належыць з вагню.
Слова «кахаю» – слабае слова.
Мужнае слова – «абараню»!
Пра беларускі народ
Хай славіцца наш беларускі род,
душой зь вясны і воляю са сталі!
Паўліна Мядзёлка, Ларыса і Янка Геніюшы, Ніна Лойка ў Зэльве ў 1968 годзе. Крыніца: Радыё «Свабода»
Хто Край свой бязьмерна любіць,
той мусіць перамагаць!
Глядзіце таксама
Пра продкаў
«Бедныя нашыя бацькі, як жа яны мала мелі з нас радасьці, толькі хіба што з чалавечнасці нашай, з парадачнасьці… I памерлі яны ўсе, мае бацькі і Яначкіны, бяз нас, самотныя й пакінутыя ўсімі. I гэта ёсьць частка долі нашага народу, яго пакуты, пакуты дзяцей яго, якія нікому ніколі не прадаліся й ня выракліся народу сваяго й таго, што яму, як усім іншым народам на сьвеце, належыць!».
Ларыса і Янка Геніюшы
«Мы славяне, мы Беларусы, у якіх ня гіне памяць аб мінулым і да якіх продкі нашыя асабіста ад вякоў ужо прыходзяць на Дзяды, каб разам пабыць у гасьціне. Усё благое адыходзіць у небыцьце, і застаецца чысты ўспамін аб найлепшым. Ходзім па зямлі й чуем, здаецца, спагаду й параду дзядоў сваіх сярод шырокага поля. Адабралі нам нават гэтае, абсьмяялі веру нашую, абычаі нашыя й мову нашую на нашай зямлі. А нашыя Дзяды ўсе ж прыходзяць да нас у кожную восень... I пакуль яны будуць прыходзіць да нас, датуль мы будзем людзьмі!».
Глядзіце таксама
Ні пыл вякоў, ні час
не перашкода, калі нашчадак з продкам заадно
Ларыса Геніюш з унукамі Алесем і Міхасём. 1972. З прыватнага архіву Міхася Геніюша
Пра змаганне
(1948 год. Ларысу Геніюш арыштавалі ў Празе і этапавалі ў Мінск. Пазней ёй прысудзяць 25 гадоў лагераў)
«Сядзеў гэты крывапіўца за пісьменным сталом, а злева, за другім сталом, сядзеў чэх і паглядаў на мяне пераможна. З мяне быў цень: скура, косьці, крыху мужнасьці ў сэрцы й рэшта — злосьць. Цанава запытаў мае пэрсаналіі, як гэта яны робяць заўсёды, і загадаў скінуць каптурык з галавы, я ня скінула. …Спачатку, праўда, ён пытаўся ў мяне, на якой мове са мною гаварыць, ці па-расейску, ці выклікаць чэскага перакладчыка?
А я яму й кажу: «Так, як вы яўляецеся міністрам беларускай дзяржавы, дык гаварэця па-беларуску!» Ён ашалеў! Навокал, я ўбачыла, стаяла многа мужчынаў, нейкія ваенныя, і яны ледзь не сьмяяліся, калі ён казаў: «Вы достаточно хорошо говорите по-русски!»
Праўда, я сказала тады, што расейскай моваю не валодаю дасканала. Ну й вось пачынаецца: «Аддай архіў, аддай архіў БНР!» — «Няма ў мяне яго, — адказваю, — і я ня ведаю, гдзе ён!» — «Бить ее, допрашивать день и ночь», — верашчыць няшчасны гэнэцвалі.
А я, цень чалавека, выпрасталася й кажу яму: «Бяз волі Божай волас мне з галавы не ўпадзе, і я не баюся вас!»»
Глядзіце таксама
«Не, людзі, якія
йдуць за народ свой змагацца, ня маюць права мець сем'яў, рабіць няшчаснымі
сваіх дзяцей...»
Сям'я Ларысы Геніюш
«Калі б нашая нянавісьць не выбівалася ў змаганьні, яна ўзарвала б нас, як дынаміт».
Пра Беларусь
«За что вам дали срок?» — пытае нейкі сьледавацель у лагеры. «Имею честь терпеть за Беларусь...»
«Для ўсіх багатая мая Беларусь, жывуць тут і пасуцца розныя адшчапенцы, толькі для сваіх дзяцей яна такая няшчодрая. А яны яе любяць, нясуць жыцьцё сваё ёй у ахвяру й гінуць, і вецер заносіць пылам сьляды іх».
Адзінай мэты не зракуся,
і сэрца мне не задрыжыць:
як жыць – дык жыць для Беларусі.
А безь яе – зусім ня жыць!
