«Той, хто прыдумаў указ 222, — шкоднік», — першыя дні без тавараў расійскага легпраму ў Горках
Прэзідэнцкі ўказ 222, які ўступіў у сілу ад 1 студзеня, паралізаваў працу гандлёвых цэнтраў і рэчавых рынкаў.
Індывідуальныя прадпрымальнікі ў Горках Магілёўскай вобласці, якія возяць тавары расійскага легпраму, не выйшлі на працоўныя месцы.
Пакупнікі, якія прыйшлі набыць адзенне ці абутак, былі здзіўленыя, убачыўшы зачыненыя гандлёвыя аб’екты. У Горках упершыню за многія гады апусцеў мясцовы рэчавы рынак.
У нядзелю на адведзенай пляцоўцы збіраліся, каб прадаць тавар, не толькі горацкія гандляры, але і прыезджыя, з суседніх райцэнтраў.
Наведнікі рынку не хавалі, што збянтэжаныя ўбачаным. На пытанне, ці не здзівіў іх рынак без гандляроў, жыхары райцэнтру адказвалі: здзівіў.
«Нашы індывідуальныя прадпрымальнікі цяпер не могуць вольна гандляваць, бо, відаць, ёсць нейкія праблемы», — выказала здагадку адна з наведніц рынку.
Пляцоўка, на якую з'яжджалі гандляры, бязлюдная
«Для нас, пакупнікоў, гэта не дужа добра, — працягнула жанчына. — Тут жа можна было прыдбаць рэчы таннейшыя, чым у крамах, дый выбар быў большым. Замяніць прывазны тавар беларускім будзе вельмі цяжка. Эканамічная сітуацыя неспрыяльная».
Наступную суразмоўніцу пусты рынак таксама здзівіў. Як зазначыла жанчына, у яе было прадчуванне нечага падобнага, але такога, прызналася яна, убачыць не чакала:
«Вельмі сумна. Хацелі нешта прыдбаць сёння, але спазніліся», — каротка пракаментавала карціну на рынку жыхарка Горак.
Маладая пара прыйшла на рынак таксама пашукаць патрэбныя ім рэчы, аднак на гандлёвай пляцоўцы маладзёны не затрымаліся.
«Нас здзівіў пусты рынак», — выказалася дзяўчына.
«Людзям забаранілі гандляваць. У іх павінна быць ліцэнзія на гандаль небеларускімі рэчамі, — зазначыла іншая жыхарка Горак. — Людзей шкада, бо без працы застануцца многія. Дый пакупнікоў, якія прывыклі набываць рэчы на рынку. Дзе цяпер ім купляць, я і не ведаю».
Пакінуты каркас гандлёвай палаткі — адзінае, што запаўняе пустэчу пляцоўкі
Суразмоўніца запэўніла, што беларускага тавару цяпер даволі, каб ім замяніць прывазное з Расіі.
Дырэктар рынку ў прыватнай гутарцы запэўніў, што пусты рынак — часовая з'ява. Паводле яго ў наступныя выхадныя гандляроў на ім будзе на парадак болей.
Прадпрымальнікі, якія наведаліся ў свае павільёны на іншым рынку райцэнтру, каб сабраць тавар для вывазу, не ўтойвалі, што выйсця з той сітуацыі, якую стварыў прэзідэнцкі ўказ № 222, яны не бачаць. Многія, зазначылі суразмоўцы, свой бізнес страцяць:
«Вы ж бачыце, мы не працуем. Ніхто нібыта і не забараняў, але з іншага боку забаранілі гэтак, што, калі нам гандляваць па ўсіх правілах, то выгады ніякай. Калі нічога ня зменіцца, пойдзем — самі не ведаем куды, бо працы ж іншай зусім няма. Нават біржа не ўладкуе. Гэтыя законы прымаюць людзі далёкія ад нашага жыцця і нашай працы», — каментуе сітуацыю адзін з горацкіх прадпрымальнікаў. Ён гандлюе таварамі расейскага легпраму больш за пятнаццаць год.
Жонка суразмоўцы дадае, што ў іх была думка папрацаваць крыху, аднак не наважыліся:
«Боязна працаваць. Канфіскуюць тавар, вялікі штраф. Нам гэта не падняць. Цяпер гандлю няма. У людзей безграшоўе. Арэнда завялікая».
Гандлёвы цэнтр «Малая Еўропа» таксама без гандляроў і пакупнікоў
Прэзідэнцкі ўказ нумар 222 не выгадны ні народу, ні прадпрымальнікам, далучаюцца да гутаркі яшчэ некалькі бізнесоўцаў:
«Падаткі не сплачваюцца. Хоць тавар па сезоне прывезены, але яго ніхто не прадае. Дый народ ходзіць у пошуках свайго», — выказваецца адзін з іх. Ягоны калега дадае:
«Расейцам выгадна. Людзі туды паедуць па тавар. Тут жа недалёка да Смаленску. 75 тысяч рублёў маршруткай. Танней, чым да Мінску. Людзі паедуць у Смаленск па штаны, там жа і харчы будуць купляць. Эканамічна гэты ўказ — шкодніцтва. Беларусь жа не Расія. Гэта адтуль праблема выехаць, а ў нас жа краіна маленькая. Па перыметры сто кіламетраў у розныя бакі — і замежжа. Таму ўсе параз'едуцца».
Пакуль трывала гутарка, да прадпрымальнікаў падышоў не адзін пакупнік, здзіўлена пытаючыся, ці працуюць яны. Маладая дзяўчына, якая прыйшла прыдбаць сабе джынсы, сказала, што пра ўказ 222 чула:
«Так, чула, але спадзявалася, што гэта неяк нас абміне. Нібыта гэты ўказ некалькі год як існуе. Аднак бачым, што ўсё ж ім пазачынялі ўсё. Нядзеля, святочныя дні, і ўсё зачынена».
Зачыненымі павільёнамі сустрэў пакупнікоў у новым годзе і найвялікшы гандлёвы цэнтр Горак «Малая Еўропа». Паводле прадпрымальнікаў, у ім сотня павільёнаў. З іх адчыненымі былі адзінкі і не было ніводнага, які гандляваў бы прывазным з Расіі таварам.
З некаторых павільёнаў тавар прадпрымальнікі вывезлі. Засталіся манекены
У наведнікаў гандлёвага цэнтру пытаюся: «Ці зручна будзе простым людзям без таго, што прывозяць прадпрымальнікі».
«Нявыгадна», — у адзін голас адказваюць на пытанне маці і сын.
«Наша беларускае вельмі дарагое, — працягвае жанчына. — Якасць мо і добрая, але выгляд іншым разам не дужа прывабны. І выбару няма. Я гэта ведаю дакладна».
«Выбару такога пэўна ўжо не будзе», — рэагуюць на пытанне маладыя муж і жонка, якія чакаюць папаўнення ў сям’і. Яны завіталі ў «Малую Еўропу», каб прыглядзець рэчы для дзіцяці.
«Беларускае значна даражэйшае. Нас жа прывучаюць, што беларускае якаснае. Аднак у нас прадукцыйнасць працы зусім іншая, таму і тавары і харчы даражэйшыя», — тлумачыць будучы тата.
Дзіцячае адзенне таксама пад забаронай без сертыфікатаў якасці
Калі не будзе прывазнога, дадае ён, то давядзецца прывыкаць да беларускага.
У гандлёвым цэнтры «Малая Еўропы» прадпрымальнікі прыпынілі працу, як паведамілі іхныя калегі ў адчыненых павільёнах, на месяц. Многія з іх спадзяюцца, што за гэты час сітуацыя канкрэтызуецца.
Адзін з гандляроў адчыненага павільёну выказаў меркаванне, што ўказ прэзідэнта несправядлівы і супраць яго трэба кансалідавана паўстаць. Суразмоўцу незразумела, чаму жыццё ў нібыта адзінай эканамічнай прасторы з Расіяй не мае агульных патрабаванняў да яе суб’ектаў:
«Калі мы жывём у адзінай прасторы, значыць, у іх таксама павінны быць такія ж законы і гэтак жа павінны зачыніцца рынкі. Павінны быць агульныя патрабаванні і па сертыфікацыі тавараў, а там такога патрабавання няма», — заключыў гандляр з гандлёвага цэнтру «Малая Еўропа».
Аптымістычная абвестка на павільёне
Згодна з указам № 222, ад 1 студзеня індывідуальныя прадпрымальнікі могуць прадаваць прадукцыю прадпрыемстваў лёгкай прамысловасці краінаў Мытнага саюзу толькі з суправаджальнымі дакументамі.
У 2014 годзе была скасаваная палёгка, што дазваляла індывідуальным прадпрымальнікам завозіць з Мытнага саюзу тавары легпраму без дакументаў, што пацвярджалі б іх легальнае паходжанне і бяспеку для спажыўца. Такія тавары без дакументаў трэба было распрадаць да 1 сакавіка 2015 году, пазней тэрмін быў працягнуты да канца 2015 году. Непрададзеныя тавары могуць выкарыстоўвацца толькі «ў мэтах асабістага, хатняга, сямейнага спажывання, не звязанага з прадпрымальніцкай дзейнасцю».