Ад «гніды» да «Уладзіміра Аляксандравіча». Чаму змянілася рыторыка Лукашэнкі ў дачыненні да Зяленскага?
За два гады расійскай агрэсіі супраць Украіны як толькі Лукашэнка не называў украінскага прэзідэнта — «малы напалеончык», «нядрэнны чалавек», «проста гніда», «Валодзя», і ўрэшце нядаўна — «Уладзімір Аляксандравіч».
Фота з dzen.ru
Як мяняліся выказванні кіраўніка Беларусі ў дачыненні да прэзідэнта Украіны за два гады вайны, прасачыў UDF. А таксама паразважаў, чаму Лукашэнка пачаў больш прыязна выказвацца да ўкраінскага калегі.
Абразы і заклікі падпарадкавацца Пуціну
Лукашэнка ніколі не хаваў, што неўзабаве пасля нападу Расіі на Украіну размаўляў па тэлефоне з Уладзімірам Зяленскім, і гэтыя зносіны былі вельмі цяжкімі. Але якую лексіку ў той момант выкарыстоўвалі два палітыка, так і засталося загадкай. Публічна кіраўнік Беларусі ад самага пачатку вайны гуляў на баку Уладзіміра Пуціна і заклікаў прэзідэнта Украіны як мага хутчэй здацца і пайсці на перамовы.
Падчас рэферэндуму ў Беларусі 27 лютага 2022 года Лукашэнка ў зневажальным тоне пракаментаваў зварот Зяленскага да беларускага народа:
«Зусім нядаўна “малы напалеончык” (прабачце, што я так пра яго кажу) звярнуўся да беларускага народа з нагоды рэферэндуму. Як быццам ва Украіне больш няма чым займацца, як з бункера вяшчаць беларускаму народу і раіць, што ім зрабіць. Так і хочацца сказаць, што прапануюць паўтарыць нам лёс Украіны».
Калі расійскі бліцкрыг з грукатам праваліўся, Лукашэнка перастаў заклікаць Зяленскага здацца і публічна заняў пазіцыю ў рэчышчы прапаганды РФ: нібыта прэзідэнтам Украіны кіруе Захад.
Увосень 2022 года ў саміце АДКБ у Ерэване Лукашэнка ў прысутнасці Пуціна нібы паспрабаваў зрабіць яму прыемна, зноў звярнуўшыся да абразлівай лексікі:
«Выйшаў (Зяленскі) там у маечцы, яшчэ ў нечым. У гэтай непранай кофтачцы доўгі час (складваецца такое ўражанне), павітаў, камусьці руку паціснуў. Яны яму на дзвесце мільёнаў долараў падкінулі “Хаймарсы” ці яшчэ нейкія там “Джавеліны”. Яму прасцей: ён сыты, ён накормлены, ён, напэўна, не пакутуе без электрычнасці і іншае. А мільёны людзей, украінцаў, пакутуюць».
Затым рушыў этап, калі практычна адначасова Лукашэнка называў прэзідэнта Украіны «нядрэнным чалавекам» і разам з тым чалавекам, які «знішчае сваю краіну».
Сапраўдны прыступ з Лукашэнкам адбыўся ў сакавіку 2023 года, калі на аэрадроме ў Мачулішчах быў падарваны расійскі самалёт-выведнік А-50.
«Я яшчэ неяк думаў, што Украіне патрэбны мір, што Зяленскі хварэе за свой народ. Прэзідэнт Зяленскі — проста гніда. Проста гніда! Такія аперацыі не праводзяцца без узгаднення з кіраўніком краіны і галоўнакамандуючым», — не стрымаўся беларускі правадыр.
Глядзіце таксама
Другі этап: апраўданне дзеянняў Зяленскага і паважлівы зварот да яго
Прыкладна з лета 2023 года лексіка Лукашэнкі ў дачыненні да прэзідэнта Украіны стала прыкметна мяняцца, абразлівыя выказванні зусім зніклі.
«Так што тут не толькі Зяленскага трэба вінаваціць. Так, ён вінаваты, што ён не справіўся ў гэтай сітуацыі. А каму было лягчэй?», — пачаў у разрэз з расійскай прапагандай некалькі апраўдваць Зяленскага кіраўнік Беларусі.
Увосень мінулага года Лукашэнка адзначыў, што «Зяленскі паводзіць сябе абсалютна правільна». Праўда, ён меў на ўвазе тое, што Захад нібыта не выконвае перад ім узятыя на сябе абавязацельствы па аказанні дапамогі, таму Прэзідэнт Украіны вымушаны нагадваць пра абяцанні.
У 2024 годзе «Валодзя» стаў «Уладзімірам Аляксандравічам». Гаворачы пра полк Каліноўскага, кіраўнік Беларусі ў красавіку адзначыў: «Але я гляджу, хай тонка, акуратна, але нават Валодзя Зяленскі пачынае чапляць нас і прышпільваць незразумела да якіх працэсаў. Вось я не ведаю, Уладзіміру Аляксандравічу Зяленскаму, навошта гэта. Паглядзіце на паводзіны прэзідэнта Расіі. Ён вельмі акуратны, асцярожны. Ён разумее: рана ці позна, усё роўна да міру прыйдзем. Які мір будзе — гэта ўжо залежыць ад іх, гэта не наша пытанне. Але Беларусь спакойная, міралюбная ім патрэбна будзе».
Тыдзень таму пры візіце ў Маскву Лукашэнка ледзь не выгароджваў Зяленскага пры зносінах з расійскімі журналістамі, якія спыталі ў палітыка, як размаўляць з афіцыйным Кіевам пасля тэракту ў «Крокус Сіці холе».
«Чаго вы будзеце поўзаць перад кімсьці і прасіцца пагаварыць пра “Крокус”. Цяпер трэба да канца разабрацца. Украінцы ўкраінцамі. Але за ўкраінцамі, вы правільна выявілі, стаяць пэўныя сілы. Вы таксама іх ведаеце. Вось з тымі трэба размаўляць. А ўкраінцы тут патроны падносілі», — заявіў Лукашэнка.
На наступны дзень ён зноў выказаўся пра Зяленскага даволі паважліва, хай і ў кантэксце агучвання непраўдзівых звестак.
«Не хачу, каб Уладзімір Аляксандравіч Зяленскі пакрыўдзіўся на мяне-я ўчора прэзідэнту Пуціну пра гэта казаў, параўноўваў. Мы вельмі ўважліва назіраем, што адбываецца ўнутры Украіны. Галоўнае — гэта ўнутры. У пачатку СВА Валодзю Зяленскага падтрымлівалі амаль 98%. Сёння адрозніваюцца лічбы. Хтосьці кажа 34%, а апошнія звесткі ў расійцаў — блізу 14%. Самы высокі рэйтынг у Залужнага — 35%. Усё роўна няшмат. Бачыце, якое падзенне, калі казаць пра прэзідэнта», — сказаў Лукашэнка.
У чым могуць заключацца прычыны змены рыторыкі кіраўніка Беларусі? Яны даволі відавочныя. Як у Кіеве асцерагаюцца лішні раз злаваць Лукашэнку, каб той не адкрыў супраць Украіны другі фронт, так і ў Мінску бачаць, што баяздольнасць УСУ ў разы вышэйшая, чым беларускай арміі.
Ваеннай паразы Украіны ў вайне з Расіяй чакаць не варта. А яшчэ пад кантролем Кіева беларускія добраахвотнікі, якія мараць зрушыць з твару зямлі рэжым Лукашэнкі. Так што кіраўнік Беларусі вымушаны думаць пра сваю будучыню і пра тое, як не ператварыць украінскія ўлады ў сваіх заклятых ворагаў.
Апроч таго, Украіна паказала, што можа атакаваць расійскія нафтаперапрацоўчыя прадпрыемствы значна далей, чым ад мяжы з Украінай знаходзяцца дзве асноўныя крыніцы беларускага дабрабыту: «Нафтан» і Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод.