Большасць сельгаспрадпрыемстваў стратныя, яны загнуцца ва ўмовах рынкавай эканомікі

Лукашэнка завярнуў праект указа, паводле якога прамысловым прадпрыемствам, якія возьмуць на сябе стратныя сельгаспрадпрыемствы, даюцца льготы.

Міністр сельскай гаспадаркі і харчавання Ігар Брыло даводзіў на нарадзе, што гаворка ідзе пра 127 складаных сельгасарганізацый, з якіх 117 знаходзяцца ў трох абласцях — Гомельскай (больш за 50), Магілёўскай і Мінскай.

У праекце ўказа, вынесеным на абмеркаванне, прапаноўвалася замацаваць умовы для тых дзяржпрадпрыемстваў, якія возьмуцца за наладжванне працы ў нізкаэфектыўных аб'ектах АПК. Напрыклад, прадугледзець для іх агульныя рамачныя ўмовы ў частцы льгот, рэструктурызацыі запазычанасці, адтэрміноўкі па некаторых выплатах і гэтак далей.

Што насамрэч адбываецца ў сельскай гаспадарцы? «Новы Час» пагутарыў са спецыялістам у гэтай галіне Мікалаем Лысянковым.

— Першапачаткова калгасы аб’ядноўваліся — да моцнай гаспадаркі далучалася слабое прадпрыемства, у выніку атрымліваўся адзін бедны калгас, які каціўся ўніз.

Зараз зайшла гаворка пра далучэнне стратных сельгаспрадпрыемстваў да прамысловых. Гаворка ідзе пра паспяховыя прамысловыя прадпрыемствы, якія атрымліваюць салідны прыбытак і нават не заўважаць пару мільёнаў, выдзеленых на стратнае сельгаспрадпрыемства. Праблема ў тым, што такія прамысловыя прадпрыемствы даўно закончыліся.

Увогуле беларуская сельская гаспадарка — мёртванароджанае дзіця, для рэанімацыі якога неадкладна патрэбны рэформы. Трэба аддаваць усе калгасы ды саўгасы ў прыватныя рукі — любы фермер будзе прыносіць прыбытак. Але ўлада баіцца аддаваць сельгаспрадпрыемствы ў рукі прыватніка: усе павінны залежаць ад вертыкалі ўлады.

Калі ўзяць калькулятар і пралічыць выключна эканамічны эфект, то стратныя калгасы выгадней ліквідаваць зусім, чым далучаць да багатых прадпрыемстваў. Пакуль на сяле не будзе прыватызацыі, датуль сельгаспрадпрыемствы будуць стратнымі, а работнікаў сельскай гаспадаркі будуць называць крыўдным словам «калгаснік». Аддайце сельскую гаспадарку ў прыватныя рукі — замест «калгаснікаў» з’явяцца гаспадары, якія будуць карыстацца павагай.

— Сёння на нарадзе гаворка ішла пра 127 стратных прадпрыемстваў. Астатнія ў «аздараўленні», па тэрміналогіі Лукашэнкі, патрэбы не маюць?

— Не-не. 127 прадпрыемстваў — гэта тыя калгасы і саўгасы, дзе зусім бяда-бяда. Гэта тыя прадпрыемствы, якія даўно дно прабілі. 90% усіх сельгаспрадпрыемстваў з’яўляюцца стратнымі, а 99% увогуле загнуцца, калі ім давядзецца канкурыраваць з заходнімі прадпрыемствамі.

Сёння самы актуальны прыклад — агуркі: у Беларусі кілаграм каштуе 16 рублёў, у Польшчы — 10 злотых, ці 6 рублёў. Хаця Беларусь купляе расійскі газ па 125 долараў ЗША, а Польшча — амаль па 2 тысячы за кубаметр. І што ж у выніку атрымліваецца? Польшча траціць на энергарэсурсы амаль у 20 разоў больш сродкаў, але пры гэтым вырошчвае агуркі ў тры разы таннейшыя, чым у Беларусі.