Жорсткая помста Мінска. Як абмежаванні супраць літоўскіх перавозчыкаў адаб'юцца на беларусах?
За закрыццё памежных пунктаў афіцыйны Мінск вырашыў адпомсціць эканамічнымі абмежаваннямі. Але наколькі яны насамрэч страшныя?
Беларускі ўрад паведаміў аб прыняцці двух дакументаў, якія ўводзяць абмежаванні адносна імпарту тавараў, увезеных з Літвы. Адны наогул нельга будзе імпартаваць, а іншыя дазволена давозіць толькі да мяжы. Так Мінск спрабуе адпомсціць суседняй краіне за закрытыя пункты пропуску. «Зеркало» расказвае, што сабой уяўляюць новыя абмежаванні і ці будуць адчуваць наступствы беларусы.
Якія абмежаванні ўвялі гэтым разам
Урад прыняў два дакументы, якія тычацца імпарту тавараў з суседняй Літвы. Адзін з іх уводзіць забарону на правоз праз літоўска-беларускую мяжу алкаголю, сэканд-хэнду, а таксама былых ва ўжыванні частак і прылад транспартных сродкаў. Прычым гэта тычыцца не толькі літоўскай прадукцыі, але і іншых краін, якія ўвозяцца праз літоўска-беларускія пункты пропуску. Пастанова з такім рашэннем яшчэ не апублікавана. Аднак, як вынікае з паведамлення прэс-службы ўрада, гэтыя тавары не забаронена імпартаваць, а менавіта перавозіць праз мяжу літоўскімі перавозчыкамі.
Хутчэй за ўсё, гэта азначае, што грузы будуць праходзіць праз перачэпку на мяжы, гэта значыць да зоны чакання ў пунктах пропуску іх змогуць давозіць замежныя перавозчыкі, а там будуць перачэпліваць — і далей тавары рушаць услед ужо пад беларускімі нумарамі.
Глядзіце таксама
Другое рашэнне тычыцца менавіта забароны імпарту прадукцыі з Літвы. У «чорны спіс» трапілі малако, вяршкі, садавіна і арэхі, кава, сокі фруктовыя, воды, воцат, панчошна-шкарпэткавыя вырабы, асобныя будаўнічыя тавары, халадзільнікі і маразільнікі. Важна адзначыць, што гаворка ідзе пра аптовы імпарт, гэта значыць фізічным асобам увозіць гэтыя тавары пакуль не забараняюць.
Якая сітуацыя з гандлем гэтымі таварамі
Летась Літва экспартавала ў Беларусь канцэнтраванага малака і вяршкоў усяго на 15,9 тысячы еўра (56,2 тысячы рублёў па курсе Нацбанка на 15 сакавіка), вынікае са звестак літоўскай статыстыкі па знешнім гандлі.
Этылавага спірту з суседняй краіны ў Беларусь паставілі на 14,2 млн еўра (амаль 50,3 млн рублёў). Вінаградных вінаў — на 13,4 млн еўра (47,4 млн рублёў), піва — крыху больш чым на 3 млн еўра (10,6 млн). Нагадаем, увозіць гэты напой Мінск забараніў яшчэ ў сярэдзіне мінулага года. Сокаў беларусам прадалі на 330 тысяч еўра (крыху больш за 1 млн рублёў), садавіны і арэхаў — больш чым на 39 млн. еўра (138 млн рублёў).
Кавы, паводле даных літоўскай статыстыкі, экспартавалі ў Беларусь на 6,8 млн еўра (24 млн рублёў).
Глядзіце таксама
Калготаў і іншай панчошна-шкарпэткавай прадукцыі Літва летась прадала ў нашу краіну на 786,8 тысяч еўра (2,8 млн рублёў).
Куды больш краіна прадавала ў Беларусь аўтатранспарту. Паводле даных за 11 месяцаў мінулага года — амаль на 723 млн еўра (2,6 млрд рублёў). На другім месцы па даходнасці былі фармацэўтычныя прадукты, якіх у Беларусь паставілі на 127,5 млн еўра (451 млн рублёў). Гэта амаль на 10% больш, чым годам раней. Як бачна, эмбарга Мінска не закранула гэтыя самыя прыбытковыя для літоўскіх кампаній пазіцыі экспарту.
Якімі могуць быць наступствы для беларусаў
Як бачна, самым адчувальным пунктам ва ўведзеным эмбарга можа стаць гандаль садавінай і арэхамі. Справа ў тым, што ў гэтым выпадку, найбольш верагодна, гаворка ідзе не толькі пра вырашчаную ў Літве садавіну, а таксама пра тыя, якія былі ўвезеныя ў гэтую краіну і перапрададзеныя ў Беларусь — у такім выпадку ў знешнім гандлі яны фігуруюць як літоўскія.
Увозіць праз Літву гэтую прадукцыю было зручна многім беларускім імпарцёрам, бо гэта адзін з самых кароткіх шляхоў дастаўкі па сушы пасля этапу марской перавозкі.
Пасля ўвядзення забароны лагістыка ўскладніцца, такім чынам, да беларусаў свежыя садавіна будуць дабірацца даўжэй. Гэта можа адбіцца на якасці прадукцыі, бо калі свежы фрукт трэба везці даўжэй, то пакаваць і адпраўляць яго відавочна трэба яшчэ менш саспелым, чым гэта рабілася раней. Адаб'ецца такое рашэнне і на кошце свежай садавіны — чым складаней лагістыка і больш доўгі шлях фрукта ад краіны паходжання да нашага рынку, тым ён становіцца даражэй.
Глядзіце таксама
Пакуль у імпарцёраў ёсць іншы шлях — пастаўкі праз Латвію. Верагодна, у першы час яны пераключацца менавіта на гэтую краіну. Аднак беларускі ўрад ужо папярэдзіў, што можа распачаць аналагічныя абмежаванні і ў дачыненні да Латвіі. У гэтым выпадку кошт дастаўкі імпартнай прадукцыі можа вырасці яшчэ больш. Таксама не выключаны некаторыя перабоі ў асартыменце ў перыяд, пакуль імпарцёры не наладзяць новыя лагістычныя ланцужкі.
Што тычыцца іншага дакумента, які забараняе правоз праз мяжу аптовых паставак некаторай прадукцыі літоўскімі перавозчыкамі, то ў гэтым выпадку рашэнне падтрымае беларускія кампаніі. Увесь мінулы год аб'ёмы грузаперавозак у краіне былі ў мінусе — па выніках года ён быў на 17,7% менш, чым у 2022-м. У студзені гэтага года падзенне было на 4,4% да таго ж месяца мінулага года. Гэта значыць падзенне працягваецца. Такім чынам, пасля прынятага рашэння можна чакаць калі не аднаўлення, то хаця б скарачэння маштабаў зніжэння паказчыкаў у галіне.
Чаму ўвялі гэтыя абмежаванні
Пасля таго, як Літва закрыла з 1 сакавіка пункты пропуску «Лаварышкес» (з беларускага боку — «Катлоўка») і «Райгардас» («Прывалка»), у МЗС Беларусі паабяцалі «жорсткі адказ». Агучаныя ўрадам два рашэнні — гэта і ёсць той самы адказ Мінска на дзеянні Вільнюса.
У беларускім МЗС лічаць, што такая ініцыятыва негатыўна адаб'ецца на працы літоўскіх лагістычных аператараў і «прывядзе да адчувальнай страты іх даходаў у сувязі з істотным скарачэннем тавараабароту» (аднак там замаўчалі, як гэта адаб'ецца на беларускіх кампаніях і людзях).
Нагадаем, урад Літвы растлумачыў сваё рашэнне аб закрыцці памежных пераходаў тым, што мясцовыя службы адчуваюць дадатковую нагрузку па праверцы і кантролі пасля таго, як Польшча і Латвія пакінулі толькі па адным памежным пераходзе, які працуе на мяжы з Беларуссю. Раней, з 18 жніўня мінулага года, Літва таксама закрыла два пункты пропуску на мяжы з Беларуссю: «Шумскас» (з беларускага боку «Лоша») і «Цвярячус» («Відзы»).