«Большасць дамоў проста рассыпаліся» — распавядаюць беларусы пра землятрус у Турцыі

Магутны землятрус адбыўся ў Турцыі і Сірыі ў ноч з нядзелі на панядзелак 6 лютага. Як мінімум 1200 чалавек загінулі, колькасць ахвяр працягвае расці. «Люстэрка» паразмаўляла з беларусамі з пацярпелых ад стыхійнага бедства раёнаў.

Эпіцэнтр начнога землятрусу магнітудай 7,8 — раён Пазарджык турэцкай правінцыі Кахраманмараш.
Беларуска Алена ўжо 13 гадоў жыве ў Адане, за 183 кіламетры ад Пазарджыка. Яе горад уваходзіць у спіс найбольш пацярпелых ад сённяшняга землятрусу.
— Мы прачнуліся ад таго, што нехта, як нам здавалася, адразу ва ўсе дзверы пакоя скрабецца, — апісвае тое, што здарылася, Алена. — Аказваецца, гэта трэсліся зачыненыя дзверы. Наогул, у Турцыі існуе сістэма абвесткі па СМС, і штуршкі пачаліся за гадзіну да асноўных разбуральных. Але паведамленні не дайшлі. Тут усе ведаюць, як дзейнічаць. Пасля землятрусу 1999 года ў школах расказваюць і па тэлевізары паказваюць, што рабіць. Я з дзецьмі таксама разыгрывала сітуацыю. У нас ёсць нешта накшталт скрыначкі з істотнымі дакументамі, якую адразу хапаю, калі трэба выбягаць.
За час пражывання ў Турцыі Алена не ўзгадвае такіх магутных землятрусаў. Паводле яе слоў, сённяшні быў не толькі моцным, але і доўгім. Аднак ужо пры першых штуршках рассыпаліся некалькі дамоў.
— Першыя штуршкі доўжыліся прыблізна паўтары хвіліны, моцна калаціла. Здаецца мала, але падчас трасяніны гэта неверагодна доўга. Большасць дамоў, якія ўпалі, проста рассыпаліся, — распавядае жанчына. — Не на кавалкі разламаліся, а ў пясок. За 300 метраў ад нас абваліўся будынак у 14 паверхаў. Разбіраюць зараз завалы.

У доме Алены пасля штуршкоў з'явіліся шчыліны ў сценах. Усю ноч яна з сям'ёй прасядзела ў машыне на вуліцы, як і шматлікія іншыя жыхары Аданы. Пасля землятрусу ў горадзе ішоў моцны лівень.
— Некаторыя людзі проста басанож выбягалі на вуліцу. Да гэтага часу ў дамы імкнуцца не вяртацца. Ёсць небяспека абвальвання, да таго ж чакаюцца яшчэ штуршкі, — тлумачыць беларуска. — Прыйшло паведамленне ўсім з просьбай па магчымасці не вяртацца. Спачатку выцягнуць бы ўсіх, хто пад заваламі. У навінах усё гавораць аб наступствах. У нашым і іншых гарадах спецыяльна адключылі газ з мэтай бяспекі.
Жанчына прызнаецца, што пакуль не ведае, што рабіць далей. Дадому яе сям'я вярнуцца пакуль не можа, таму яны адправіліся перачакаць сітуацыю да сваякоў у прыватны дом.
— Тут амаль ва ўсіх ёсць якія-небудзь сваякі ці сябры. Гэта ўсход, сем'і часта вялікія. А для тых, каму няма куды ехаць, адкрылі мячэці і стадыёны. Таксама некаторыя кавярні дапамагаюць з ежай, калі нехта галодны. У суседнім горадзе ставяць намётавы гарадок і ежу даюць, — кажа Алена. — Але тыя дамы, што ўпалі ў Адане, у асноўным, без шанцаў на выратаванне. Вельмі мала выратаваных. Астатнія пакуль выстаялі, але страшна, што будзе зноў трэсці. Не ведаю, што далей, пачакаем...

Юлія — яшчэ адна беларуска з горада Адана. Яна жыве ў Турцыі ўжо 11 гадоў і ні разу не адчувала такіх моцных землятрусаў. Сёння, паводле яе слоў, улады Аданы паведамляюць мінімум аб 17 разбураных будынках.
— Усё пачалося а 4 раніцы. Тэлефоны маўчалі, хаця ў такой сітуацыі звычайна гучна апавяшчаюць. Мы жывём у прыватным доме і не маглі выйсці з яго — трэсла, як на караблі. Залезлі пад сталы з тоўстымі стальніцамі — чакалі першую хвалю, — пераказвае падзеі сённяшняй раніцы Юлія. — Потым выбеглі на вуліцу і сядзелі ў машыне. Дробныя землятрусы мы звычайна практычна не адчуваем, вызначыць можна па разгайданай люстры.
У горадзе Мерсін на ўзбярэжжы Міжземнага мора раніца таксама пачалася з моцна адчувальных падземных штуршкоў. Яшчэ адна беларуска Юлія жыве там з лістапада 2022 года.
— Прачнуліся з мужам ад таго, што моцна хістала ложак. У нас 14-ты паверх, усё рыпела, як пры шторме на караблі. Мы пабеглі ўніз па лесвіцы з дома, але пачалася другая хваля штуршкоў. З кватэр выскоквалі спалоханыя суседзі, — успамінае Юлія.
Жыхары горада, расказвае яна, стараліся хутка забраць машыны з паркоўкі і ад'ехаць далей ад дамоў. Так зрабіла і Юлія з мужам. Наступныя штуршкі яны перачакалі ў аўтамабілі, а да 6-й раніцы вярнуліся дадому.
Сотні людзей у Сірыі і Турцыі ўсё яшчэ застаюцца пад заваламі, і чакаецца, што колькасць ахвяр будзе расці па меры таго, як ратавальнікі будуць разбіраць руіны па ўсім пацярпелым рэгіёне. Наяўнасць беларусаў сярод загінуўшых і пацярпелых у выніку землятрусу ўдакладняецца, паведамляе МЗС Беларусі.