Царскія харомы ў абмен на беларускую зямлю. BELPOL — пра рэзідэнцыю Лукашэнкі

Новае расследаванне BELPOL выкрывае чарговую схему ўзбагачэння Лукашэнкі, які дзеля ўласнай карысці раздае набліжаным зямлю як сваю ўласнасць.

Новае расследаванне каманды «BELPOL», апублікаванае 14 красавіка на канале аб'яднання ў YouTube, расказвае пра рэзідэнцыю Лукашэнкі на Мінскім моры, у якой прапісаныя сыны палітыка, яго нявесткі і ўнукі. Стваральнікі фільма называюць ЖК «Усход» у лесе на паўночным захадзе ад Мінска самым вялікім хабарам з ліку тых, якія атрымліваў Лукашэнка, — і вось чаму.

Хто і калі пабудаваў рэзідэнцыю Лукашэнкі на Мінскім моры?

Як расказваюць аўтары расследавання «Гісторыя самага вялікага хабару Лукашэнкі — рэзідэнцыя "Усход"», упершыню пра будаўніцтва новай рэзідэнцыі для палітыка паведаміла газета «Наша Ніва». Адбылося гэта ў 2011 годзе. Журналісты апісвалі аб'ект, які будуецца, як невялікі, з некалькімі хаткамі, на тэрыторыі якога маецца фізкультурна-аздараўленчы цэнтр і басейн.

Забудоўшчыкам аб'екта з'яўлялася сумеснае таварыства з абмежаванай адказнасцю (СТАА) «УсходБуд», якое па «выпадковым супадзенні» мела той жа адрас, што і «Ітэра Бел» — даччыная кампанія ТАА «Ітэра». У дадатак «Ітэра Бел» была яшчэ і сярод заснавальнікаў «Усходбуда». Удакладнім, што «Ітэра Бел» была даччынай кампаніяй расійскай нафтавай кампаніі «Ітэра», якая належала «Раснафце».

Аўтары расследавання звяртаюць увагу на тое, што менавіта «Ітэра» напрыканцы 2000-х гадоў атрымала зямлю пад забудову бізнес-квартала «Мінск Сіці», які цяпер называецца «Мінск Мір». «Ітэра» праз сваю «дачку» «Ітэра Бел» абяцала ўкласці ў праект 30 мільярдаў долараў. Цэнтральным элементам новага квартала павінен быў стаць хмарачос у выглядзе бусла, піша «Зеркало».

Але з часам улады выключылі «Ітэру Бел» з ліку забудоўшчыкаў «Мінск Сіці». Непрыемнасці для беларускай дачкі «Ітэры» на гэтым не скончыліся. У дачыненні да тагачаснага кіраўніка кампаніі (яшчэ ў нядаўнім мінулым члена пастаяннай камісіі сакратарыята Савета Рэспублікі) Уладзіміра Александровіча Камітэт дзяржкантролю распачаў крымінальную справу па ч.3 арт.424 «Злоўжыванне ўладай альбо службовымі паўнамоцтвамі асобай, якая займае адказнае становішча, альбо пры ажыццяўленні функцый па раздзяржаўленні або прыватызацыі дзяржаўнай маёмасці, якія пацягнулі цяжкія наступствы». Праўда, праз некалькі месяцаў крымінальную справу ў дачыненні да яго спынілі.

Антыкарупцыйны даклад Антончыка: слёзы Лукашэнкі і першыя рэпрэсіі ў Беларусі

Але тыя, на адрас каго быў зроблены гэты «намёк», выдатна яго зразумелі. «Ітэра Бел» і ўсе яе даччыныя кампаніі ў Беларусі неўзабаве былі ліквідаваныя.

Тым часам будаўніцтва рэзідэнцыі для Лукашэнкі на Мінскім моры працягвалася. Цяпер ім займалася нейкае ТАА «ТДТ», якое як удзельнік забудовы «Мінск Сіці» было ў тыя гады вызвалена ад выплаты падатку на прыбытак. Зрэшты, фіяска «Ітэры» паўплывала і на «ТДТ» — яе дзейнасць у выніку нейкай рэарганізацыі таксама была спыненая.

Ужо ў тыя гады з'явіліся чуткі, што аб'ект, які будаваўся ў лесе на Мінскім моры «Ітэрай», быў не чым іншым, як хабарам за атрыманне ўчастка зямлі пад будаўніцтва «Мінск Сіці».

У 2014-м «Ітэру Бел» выключылі з ліку заснавальнікаў «Усходбуда». Яе месца заняла яшчэ адна афшорная кампанія, зарэгістраваная на Кіпры, — «Вінсаймер Холдынгс». Тады ж, адначасова з запускам аб'екта ў эксплуатацыю, СААТ «Усходбуд» было перайменавана ў ТАА «Усход Пропертыз Менеджмент». Кіраўніком пераназванай арганізацыі (а фактычна — новай рэзідэнцыі Лукашэнкі) прызначылі былога супрацоўніка КДБ Уладзіміра Зязюліна. У 2019 годзе яго змяніў былы супрацоўнік Службы бяспекі Лукашэнкі Сяргей Барадзін.

Расследаванне: Нявестка Лукашэнкі лётае на прыватных джэтах, уся сям'я мае дыпламатычныя пашпарты

Узнікае пытанне: хто ж забудоўваў «Мінск Мір» і стаў адказным за рэзідэнцыю Лукашэнкі? Ім стала «Dana Holdings». Яе асноўнымі ўладальнікамі лічацца сербскія бізнесмены браты Багалюб і Драгамір Карычы, з якімі Лукашэнка добра знаёмы яшчэ з канца 90-х. «Дзякуючы» гэтаму супрацоўніцтву з уладамі «Dana Holdings» і яе даччыная кампанія «Dana Astra» ў снежні 2020 года трапілі пад санкцыі Еўрасаюза.

Адкуль узялася зямля для рэзідэнцыі Лукашэнкі?

Зямельны ўчастак, на якім размешчаная рэзідэнцыя Лукашэнкі «Усход», спачатку займаў плошчу больш за 7,075 гектара. У кадастравым рэгістры яго адрас пазначаны як «Мінская вобласць, Мінскі раён, у 140 метрах ад Заслаўскага вадасховішча». Участак быў бясплатна перададзены кампаніі «Усходбуд» у пастаяннае карыстанне мясцовым органам улады. Паводле стану на ліпень 2023 года кадастравы кошт 1 квадратнага метра такой зямлі складаў 39,65 долара ЗША — гэта значыць увесь зямельны ўчастак каштуе амаль 3 мільёны долараў.

Пазней, у 2009 годзе, Мінскі аблвыканкам прадаставіў у бестэрміновае карыстанне яшчэ 10,5 гектара зямлі ў прыродаахоўнай (!) зоне побач з папярэднім участкам — «у мэтах размяшчэння аб'ектаў жылой забудовы». Для гэтага прыйшлося ўнесці змены ў межы прыродаахоўных зон, зоны санітарнай аховы водазабору «Навінкі» — і «злёгку» падкарэктаваць тэрыторыю водаахоўнай зоны Заслаўскага вадасховішча.

Як «піліць грошы» сям'я Дзмітрыя Лукашэнкі

Рэзідэнцыя «Усход» знаходзіцца пад кантролем службы бяспекі Лукашэнкі, якая забяспечвае прапускны рэжым для абслуговага персаналу. У дакументах КДБ рэзідэнцыя на Мінскім моры праходзіць як аб'ект «Усход». З іх вядома, што сюды праведзена лінія ўрадавай сувязі. Таксама на тэрыторыі рэзідэнцыі «Усход» устаноўлены вышкі мабільных аператараў МТС і А1.

Што ўключае рэзідэнцыя Лукашэнкі на Мінскім моры?

Самы буйны з жылых дамоў — гэта дом Лукашэнкі агульнай плошчай 1157,7 квадратных метра. Гэта трохпавярховы жылы дом з бруса з трыма тэрасамі, фантанам, унутраным абліцоўваннем з мармуру і граніту. Побач з домам размешчана тэрыторыя для барбекю на 15 чалавек — і «будынак старэйшага афіцэра» (верагодна, гаворка ідзе пра афіцэра аховы).

Другі па велічыні дом агульнай плошчай 1041 квадратны метр — таксама трохпавярховы, з тэрасамі і двума навесамі. Да дома прылягае індывідуальная лазня. Яшчэ два дамы ў рэзідэнцыі «больш сціплыя» — іх агульная плошча «усяго» 947 і 719 квадратных метраў. У кожнага з іх таксама маецца свая індывідуальная лазня.

Таксама на тэрыторыі «ЖК Усход» (так рэзідэнцыя Лукашэнкі называецца ў кадастравых дакументах) маюцца:

• гаспадарча-бытавы дом;
• аднапавярховы блочны гараж;
• сховішча для агародніны;
• лазневы комплекс;
• фізкультурна-аздараўленчы комплекс;
• трансфарматарная падстанцыя;
• кацельня;
• станцыя ачысткі сцёкавых вод;
• спецгараж;
• цяпліца;
• двухпавярховы дом аховы;
• помпавая і супрацьпажарная помпавая станцыі;
• двухпавярховы гасцявы дом з дзвюма тэрасамі агульнай плошчай 473 квадратныя метры.

Аднаразова хімчыстка ўсіх дывановых вырабаў у рэзідэнцыі абыходзіцца больш чым у 10 тысяч рублёў.

Таксама на тэрыторыі рэзідэнцыі ёсць пляцоўкі для гульні ў міні-футбол, баскетбол, тэніс, батут і персанальны пляж у прыбярэжнай зоне.

Персанал рэзідэнцыі (не лічачы службы бяспекі) складаецца з 25 пастаянных супрацоўнікаў.

Як чыноўнікі нажываюцца на замежных выставах

Тэхнічнае абсталяванне рэзідэнцыі ўключае закрыты і адкрыты басейны, рускую, турэцкую лазню і лазню па-чорнаму. У лазневым комплексе ўстаноўлены вітражы Ціфані. Тэрыторыя рэзідэнцыі асвятляецца каванымі ліхтарамі.

Унутры будынкаў ёсць лічбавае піяніна «YAMAHA» коштам каля 3 тысяч еўра, салярый «Megasun» коштам ад 20 да 25 тысяч долараў, апарат сухой солевай аэразольнай тэрапіі, нямецкая камера агульнай паветранай крыятэрапіі. Гэтае абсталяванне рэгулярна праходзіць тэхнічнае абслугоўванне.

У рэзідэнцыі «Усход» знаходзіцца і частка транспартнага парку Лукашэнкі. Тут ёсць багі «Commander Ltd 1000» коштам не менш за 30 тысяч долараў, трыцыкл «Spider F3» (21 тысяча долараў), які для рэзідэнцыі набыў вядомы «кашалёк» Лукашэнкі Аляксей Алексін. Таксама Алексін набыў электрамабіль «Renault Twizi» (18 тысяч еўра), Квадрацыкл «Polaris Spotsman 500h» (кошт 10-12 тысяч еўра), гідрацыкл «GTX Limited IS 260» (амаль 20 тысяч долараў). Ёсць у рэзідэнцыі і гольфмабіль.

Аўтамабіль «Mercedes Sprinter 519» рэзідэнцыі падарыў яшчэ адзін набліжаны да Лукашэнкі — Сяргей Цяцерын.

Таксама на тэрыторыі «Усходу» ёсць зарадная станцыя для электрамабіляў.

Ёсць у рэзідэнцыі Лукашэнкі і трактары (МТЗ-320, МТЗ-1523в), касілкі, плугі.

Частку аўтатранспарту рэзідэнцыя купляе сама — як, напрыклад, мікрааўтобус «Mercedes Sprinter 311» за 43 тысячы еўра.

Адкуль грошы?

Як устанавіла расследаванне «BELPOL», пасля таго як «Dana Holdings» перайшлі правы на забудову «Мінск Міра», гэтая кампанія братоў Карычаў у якасці дадатковай «сацыяльнай нагрузкі» атрымала і рэзідэнцыю «Усход». Фактычна «Dana Holdings» стала «кашальком» рэзідэнцыі і яе інвестарам.

У буйных праектах на тэрыторыі «Усходу» (накшталт капітальных рамонтаў будынкаў) падрадчыкам заўсёды выступае «Dana Holdings» у асобе даччынай кампаніі «Dana Astra».

Так, яшчэ ў «дасанкцыйныя» часы «Dana Astra» займалася рамонтам другога паверха самага вялікага дома рэзідэнцыі — таго, у якім час ад часу жыве сам Лукашэнка. Для патрэб гэтага рамонту кампанія з сербскімі каранямі заказвала італьянскую мэблю «Provasi» ручной працы з драўніны каштоўных парод. Тады ў рэзідэнцыі Лукашэнкі з'явіліся:

• дзве прыложкавыя тумбачкі па цане 2000 еўра за штуку;
• туалетны столік (амаль 12 тысяч еўра);
• дубовая камода з пазалотай (14 200 еўра);
• дзве канапы (16 тысяч еўра);
• ложак (амаль 13 тысяч еўра).

Агульны кошт мэблі для другога паверха ў галоўным доме адной з 18 рэзідэнцый Лукашэнкі склаў 148 500 еўра. Яшчэ 2900 еўра сышло на дастаўку гэтай мэблі з Італіі.

На думку «BELPOL», абслугоўваючы рэзідэнцыю «Усход», бізнэс братоў Карычаў разлічваецца з Лукашэнкам за вылучэнне ім спецуказам (без правядзення аўкцыёну) больш за 300 гектараў мінскай зямлі пад забудову і за беспрэцэдэнтныя льготы — шматгадовае вызваленне ад падатку на прыбытак, правядзенне работ для падрыхтоўкі тэрыторыі, будаўніцтва камунікацый і добраўпарадкавання за кошт бюджэту Мінска. Частка ад атрыманых Карычамі звышпрыбыткаў і ідзе на ўтрыманне рэзідэнцыі «Усход».

Навошта набліжаны да Лукашэнкі бізнесовец Зайцаў афармляе бізнесы на ксяндзоў?

Паколькі «Dana Astra» не можа плаціць сама сабе за тую ж элітную італьянскую мэблю, якая пастаўляецца ў рэзідэнцыю Лукашэнкі, для такіх разлікаў выкарыстоўваецца звычайная схема «адмывання грошай». ТАА «Усход Пропертыз Менеджмент» (нагадаем, што гэта юрыдычная асоба пад кіраўніцтвам былога супрацоўніка Службы бяспекі Лукашэнкі пасля здачы рэзідэнцыі «Усход» займаецца яго эксплуатацыяй) не толькі траціць грошы, але і «зарабляе». А менавіта — па дакументах вырабляе ўборку ад будаўнічага смецця жылых дамоў, якія ўводзіць у эксплуатацыю «Dana Astra» — і атрымлівае за гэта сотні тысяч рублёў.

Такім чынам, ТАА «Усход Пропертыз Менеджмент», якое займаецца эксплуатацыяй рэзідэнцыі, з дзвюма прыбіральшчыцамі і трыма дворнікамі ў штаце прыбірае ад будаўнічага смецця шматкватэрныя жылыя дамы агульнай плошчай па шмат тысяч метраў, атрымлівае за гэта грошы ад «Dana Astra» — і разлічваецца гэтымі грашыма за працы ў рэзідэнцыі (у тым ліку і з самой «Dana Astra»).

Дубайская нерухомасць набліжаных да Лукашэнкі. За што Мінінфарм заблакаваў сайт БРЦ?

Гэтая ж схема па «адмыванні» грошай, што фактычна перадаюцца ў распараджэнне Лукашэнкі, выкарыстоўваецца і іншымі даччынымі кампаніямі «Dana Holdings». Так, ТАА «Эмірэйтс Блю Скай» заказвала ў рэзідэнцыі Лукашэнкі (ТАА «Усход Пропертыз Менеджмент») прыборку гандлёвага цэнтра «Dana Mall» за 233 тысячы рублёў. Прытым што ў гандлёвага цэнтра, зразумела, ёсць свае прыбіральшчыкі.

Акрамя таго, «Эмірэйтс Блю Скай», паводле дамовы, заключанай у верасні 2019 года, нібыта арандуе адзін з дамоў і гараж у рэзідэнцыі Лукашэнкі «Усход» — і плаціць за гэта блізу 25 тысяч рублёў на месяц.

У расследаванні «BELPOL» падрабязна расказвае і пра многія іншыя бакі жыццядзейнасці рэзідэнцыі Лукашэнкі на Мінскім моры — напрыклад, пра яе складаную і дарагую сістэму бяспекі. Цалкам расследаванне глядзіце тут: